منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس (عسلویه) با 30 هزار هکتار اراضی قابل ساخت، در شرق استان بوشهر و در حاشیه خلیج فارس قرار گرفته است که با حوزه گازی پارس جنوبی حدود 105 کیلومتر فاصله دارد. پالایشگاه های احداث شده در منطقه پارس جنوبی به عنوان یکی ازعوامل رشد و تامین کننده خوراک صنایع پتروشیمی، مقادیر قابل توجهی از اتان، گاز مایع ،میعانات گازی و... را تولید می کنند. همچنین صنایع و مجتمع های پتروشیمی نیز در منطقه انرژی پارس به وسعت 1400هکتار احداث شده اند تا با فرآوری این خوراک گاز و یا خوراک های بین مجتمعی، محصولات جدید با ارزش افزوده بالایی تولید کنند. به همین منظور ساخت 25 مجتمع عظیم پتروشیمی به همراه تاسیسات جانبی مورد نیاز آن در دستور کار توسعه این منطقه قرار گرفته است.
اما با توسعه منطقه ویژه اقتصادی پارس بویژه در بخش مجتمع های پتروشیمی به دلیل فراوری و تولید محصولات اولیه برای پایین دست پتروشیمی، میزان آلایندگی قابل توجهی در این منطقه به چشم می خورد. آلودگی محیط زیست صنعتی ناشی از سوختن گاز فلرها ، آلودگی خاک و یا عدم استفاده برخی از واحدهای پتروشیمی از تکنولوژی های روز دنیا در حوزه حفظ محیط زیست و غیره از جمله مواردی است که به آلودگی منطقه دامن زده است. اما در این بین، برخی از واحدهای پتروشیمی در دستیابی به حفظ محیط زیست منطقه تلاش می کنند و حتی این موضوع در بین این مجتمع ها به صورت مزیت رقابتی درآمده است. دست یابی به دریافت تندیس صنعت سبز و پاک از سوی سازمان حفاظت محیط زیست و انجام و تعهد به پارامترهای زیست محیطی در حین تولید محصول، نتیجه تلاش برخی از مجتمع های پتروشیمی در رعایت زیست بوم منطقه بوده است.
در بین این مجتمع های پتروشیمی، شرکت پتروشیمی پارس با سابقه ای 10 ساله توانسته است علاوه بر افزایش تولید و رشد قابل توجهی در بین رقبای تولیدی خود، با رعایت پارامترهای زیست محیطی، چند تندیس صنعت سبز را از سوی سازمان حفاظت محیط زیست دریافت کند.
از جمله قابلیت های شرکت پتروشیمی پارس در حفظ محیط زیست منطقه و دریافت نشان سبز را می توان به نصب سیستم های پایش آنلاین روی منابع نشر آلاینده محیط زیست، رفع آلودگی خاک با روش های روز دنیا از انبار بارگیری واحد
LD آریاساسول، کشیدن لاین بخار جهت بهسوزی فلر ۹۹۱ دانست. همچنین دریافت تندیس جایزه ویژه
Special Prize بنیاد جهانی ۲۰۱۷ انرژی در حوزه
Earth به پروژه "ایجاد و توسعه جنگل در منطقه بستانو عسلویه و شهرک تفریحی و رفاهی آن"، دریافت جایِزه
EAST از بنیاد جهانی انرژی به پاس انجام پروژه های محیط زیستی، انجام پروژه
LCA ، اخذ گواهینامه محاسبه ردپای کربن و آب در خصوص پروژه سبز، چاپ کتاب با استفاده از پودر سنگ و قرار گرفتن در لیست عدم آلایندگی صنایع از سال 1394 تاکنون است.
محیط کار بدون آلایندگی زیست محیطی از اهداف پیش رو پتروشیمی پارس
شرکت پتروشیمی پارس در اسفند ماه 1377 تاسیس و فعالیت اجرایی خود را از 1378 آغاز کرد. این شرکت با ایجاد سه واحد تولیدی مانند، واحد استحصال اتان و تولید
LPG ، واحد اتیل بنزن و واحد استایرن منومر، توانسته است طی این سال ها با افزایش وایجاد تنوع در تولید، به پایداری این روند برسد.
ماموریت این شرکت استحصال اتان، پروپان و بوتان از گاز غنی و تولید استایرن منومر با کیفیت مطلوب و عرضه آن در بازارهای داخلی و خارجی با ارزش افزایی حداکثری برای ذی نفعان بوده است. شرکت پتروشیمی پارس در کنار ماموریت ها و اهداف پیش رو، موضوعات زیست محیطی را مد نظر دارد، به طوری که در کنار مجتمع های پتروشیمی در عسلویه به حفظ فضای سبز، آن هم در شرایط آب و هوایی توجه کرده و برای توسعه این امر به صورت هدفمند برنامه ریزی کرده است. جلوگیری از آلودگی هوا در نتیجه توجه به ارزیابی کمی و کیفی صورت گرفته از آلایندهها و اقدامات لازم جهت کنترل آنها در شرکت پتروشیمی پارس در حال انجام است و با روند رو به جلو این مسئله مورد رسیدگی قرار می گیرد.
در ادامه این مطلب، چگونگی روند "حفظ محیط زیست پتروشیمی پارس" را مورد بررسی و شمارش قرار می دهیم:
- وضعيت فضای سبز شركت پتروشيمی پارس و برنامه های رو به گسترش آن از جمله نکات قابل توجه این مجموعه است. با توجه به الزام سازمان حفاظت محيط زيست مبنی بر ايجاد فضای سبز به ميزان 10% مساحت كل شركت های پتروشیمی، و در نتیجه كمبود فضا در داخل مجتمع پتروشیمی پارس، از ابتدای سال 1391 این شرکت اقدام به ايجاد فضای سبز در اطراف شهرستان عسلويه کرده است و با وجود بازخورد مثبتی كه بومیان منطقه نسبت به گسترش فضای سبز نشان داده اند، در سال 1393 حدود 25 هکتار در اطراف سد بستانو درختكاری شده است و در فاز سوم همين پروژه، در زمينی به مساحت حدود10هكتار اقدام به كاشت 4000 اصله نهال و همچنين زيباسازی اطراف، صورت گرفته است.
- پروژه پايش لحظه ای وآنلاين بر روی منابع نشر آلاينده های زيست محيطی از جمله اقدامات جلوگیری از آلایندگی در مجتمع پتروشیمی پارس است. همچنين نصب پايش آنلاين بر روی دود كش های كوره ها و نصب فلومترها بر روی لاين خروجی به فلرها در حال اجرا است؛ ضمن اينكه دوربين های
IP دار جهت ارسال تصاوير به صورت آنلاين نصب گرديده و امكان پايش فلرها از طريق وبسايت های محرمانه قابل رؤيت است.
- تعویض سیال مبرد سیستم سرمایش از پروپیلن به پروپان یکی دیگر از کارهای صورت گرفته در جهت حفظ محیط زیست در مجتمع پتروشیمی پارس است. در واقع لایسنسور واحد استحصال اتان با توجه به طراحی اولیه از سیال مبرد پروپیلن برای خنک سازی گاز خوراک ورودی به مجتمع استفاده کرده که در زمان بروز مشکلات فرایندی، به علت لحاظ نمودن مسائل ایمنی واحد، مجبور به سوزاندن حدود 800 تن پروپیلن در سریعترین زمان ممکن بود که علاوه بر ایجاد دود غلیظ بسیار زیاد، انتشار مقدار قابل توجهی از گازهای گلخانه ای را در پی داشته است. با اجرای این پروژه، از پروپان که یکی از محصولات این مجتمع است به عنوان سیال مبرد سیکل تبرید استفاده شده است؛ پس از اجرای این پروژه، در صورت بروز مشکلات ناخواسته و از سرویس خارج شدن ناگهانی، سیال مبرد به تانک ذخیره سازی پروپان ارسال و از سوزاندن آن جلوگیری می شود.
این پروژه توسط انجمن مدیریت سبز اروپا مورد ارزیابی قرار گرفته است که جزو 16 پروژه برتر دنیا در سال 2014 و همچنین برترین پروژه صنعتی کشوردر همان سال و به عنوان سومین پروژه برتر در جشنواره بین المللی خوارزمی نیز شناخته شده است.
- تغيير مسير گاز زدایی (
DEGASSING) مربوط به پمپ های خنک سازی مسیر صادرات نیز از دیگر تلاش های پتروشیمی پارس در جهت جلوگیری از هدر رفت
LPG در عملیات گاززدایی مسیر پمپ های سرد کننده بوده است.
- استفاده از پروپان وبوتان ارسالی به مخازن، جهت سرد نمودن خطوط ارتباطی مخازن به اسكله، نصب ولوهای ایزوله کننده برروی مسير ورودی
PSV های مربوط به فيلترها، تغيير سيستم
LIFTING DEVICE های واحد فرایندی، از دستاورد شرکت پتروشیمی پارس در حفظ زیست بوم منطقه بوده است.
- كاهش مقدار گاز احياء تريترها به طرف فلر
FL-991 و تزریق آن به خط سراسری گاز کشور
در ابتدا با توجه به بالا بودن میزان ترکیبات سولفور در گاز احیای جاذب های سولفور، امکان تزریق گاز در مرحله
Hot به علت مسائل زیست محیطی و خوردگی خطوط به خط سراسری گاز فراهم نبود؛ بنابراین برای رفع این مشکل پتروشیمی پارس با انجام آزمایشات متعدد و یافتن زمان دقیق بیشترین مقدار ترکیبات سولفور در گاز احیا و با کاهش مقدار شدت جریان این گاز، امکان تزریق گاز احیا به خط سراسری را مهیا کرد و در نهایت منجر به جلوگیری از ارسال گاز احیا به فلر گردید.
- جلوگیری از هدر رفت روزانه بيش از1000 تن اتان است که با
Modify نمودن کمپرسور
C-571 ، اتان تولیدی به خط برگشتی سراسری گاز تزریق می شود.
- جلوگیری از فلرینگ روزانه 200 تن بخارات بوتان و پروپان مخازن با طراحی کمپرسورهای جدید و همچنین كاهش فلرينگ گاز احياء با تغيير
Sequence تريترها از طریق آزمایشات متعدد در طول سال، این موضوعات در شرکت پتروشیمی پارس مورد ارزیابی قرار گرفته است. همچنین برای پروژه های کاهش فلرینگ و بهینه سازی مصرف انرژی وکاهش آلودگی زیست محیطی، پتروشیمی پارس نیازمند استفاده از مشاوران خارجی و شرکت های دارای توانمندی تکنولوژی بالا بود که در این حوزه از یک شرکت فرانسوی دعوت به عمل آمد تا پروژه های جدید را تعریف و اجرایی کند.
- یکی دیگر از امور در دست اقدام شرکت پتروشیمی پارس در جهت جلوگیری از گازهای گلخانه ای استفاده از گاز
CO2 فلر 491 و ارسال به پتروشيمي های پايين دستی است. این پروژه علاوه بر اينكه مانع از انتشار حجم عظيمی از گاز گلخانه ای در جو می شود، با ارسال آن به پتروشيمی های پايين دستی، موجبات توليد محصولاتی همچون آمونياك را نيز فراهم می کند. با انجام اين پروژه از انتشار روزانه 720 تن گاز گلخانه ای دی اكسيد كربن جلوگيری می شود.
سازمان حفاظت محيط زيست تنها از طريق اعمال داده ها و استانداردهای جهانی، واحدها و مجتمع های پتروشیمی را موظف به رعايت استانداردهای محیط زیست می کند. شرکت پتروشیمی پارس با رعایت این داده های استاندارد از سوی سازمان حفاظت محیط زیست توانسته است پالایش محیط مجتمع خود را در نظر بگیرد و با تداوم این روند و بررسی حفظ استانداردهای محیط زیستی، مفتخر به دریافت تندیس سیمین صنعت سبز از سازمان حفاظت محیط زیست سال های 95 تا 97 شده است. ارزش های بنیادین این شرکت با سرمایه گذاری ارزی 720 میلیون دلاری و 2835 میلیارد ریالی، در جهت قانون مداری رعایت الزامات ایمنی، سلامت و محیط زیست و خلاقیت و نوآوری بوده است.
حفاظت محیط زیست اگر بر مبنای داده های استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست توسط دیگر مجتمع های پتروشیمی رعایت شود قطعا منطقه از تجمع آلایندگی مبرا خواهد شد که این مهم با تلاش و تحقیق و پژوهش توسط همه مجتمع های پتروشیمی در عرصه حفظ محیط زیست می تواند عملیاتی شود و منطقه ویژه اقتصادی پارس ( عسلویه ) از هر گونه آلایندگی صنعتی مصون بماند.