به گزارش بازار انرژی از ایسنا، هم‌اکنون حدود ۵۷ درصد از قرائت انرژی در کشور به‌صورت هوشمند انجام می‌شود و طبق هدف‌گذاری برنامه هفتم توسعه، این رقم باید تا پایان برنامه به ۹۰ درصد برسد. از ابتدای دولت چهاردهم تاکنون نیز بیش از دو میلیون کنتور هوشمند جدید نصب شده است.
بر اساس طرح جدید هوشمندسازی تغییر شیوه مدیریت مصرف از حالت سنتی به کنترل هوشمند و برخط می شود، به گفته حامد احمدی، مدیرکل دفتر هوشمندسازی شبکه توزیع، با گسترش این سیستم‌ها، نیاز به خاموشی‌های گسترده در زمان اوج مصرف کاهش یافته و مدیریت شبکه با دقت بیشتری انجام خواهد شد.
کنترل هوشمند به جای خاموشی‌های برنامه‌ریزی‌شده
به گفته وی در طرح جدید، توانیر به جای قطع برق در دوره‌های اوج مصرف، از «محدودسازی هوشمند» استفاده می‌کند؛ به این معنا که مصرف مشترکان پرمصرف به‌صورت هدفمند کاهش می‌یابد تا فشار بر شبکه کنترل شود، بدون آنکه برق مشترکان دیگر قطع شود. این روش، بخشی از تغییر رویکرد در مدیریت شبکه توزیع برق است که هدف آن افزایش تاب‌آوری و کاهش اختلالات احتمالی در زمان پیک مصرف است.
گسترش تجهیزات هوشمند خانگی
در کنار توسعه کنتورهای هوشمند، توانیر از برنامه نصب تجهیزات هوشمند در منازل خبر داده است. این تجهیزات، که در کنار فیوزهای خانگی نصب می‌شوند، امکان مشاهده لحظه‌ای مصرف برق و محافظت از لوازم برقی در برابر نوسانات را فراهم می‌کنند. هزینه نصب این تجهیزات کمتر از یک میلیون تومان است و از طریق سامانه‌های معرفی‌شده در اختیار مشترکان قرار می‌گیرد.
کارشناسان می‌گویند دسترسی کاربران به داده‌های لحظه‌ای مصرف، می‌تواند در تغییر رفتار مصرفی خانوارها و کاهش مصرف غیرضروری برق نقش مؤثری ایفا کند؛ موضوعی که در کشورهایی با شبکه هوشمند نیز به عنوان یکی از ابزارهای کلیدی مدیریت انرژی شناخته می‌شود.
ورود کارورهای برق برای مشاوره مصرف بهینه
در مرحله بعدی این برنامه، شرکت‌های موسوم به «کارورهای برق» نیز فعالیت خود را آغاز کرده‌اند. این شرکت‌ها به عنوان رابط میان مردم و شرکت‌های توزیع، با استفاده از داده‌های مصرف و ابزارهای تحلیل هوش مصنوعی، الگوهای بهینه مصرف را پیشنهاد می‌دهند. در صورت صرفه‌جویی، مشوق‌هایی برای مشترکان در نظر گرفته می‌شود تا انگیزه کاهش مصرف افزایش یابد.
بهره‌وری انرژی و نقش مبحث ۱۹ در مدیریت مصرف
در کنار توسعه فناوری‌های هوشمند، مسئولان صنعت برق بر اجرای دقیق مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان نیز تأکید دارند. محسن ذبیحی، مجری طرح هوشمندسازی صنعت برق کشور، گفته است اجرای این مبحث و استفاده از تجهیزات پربازده می‌تواند تا ۲۰ درصد از مصرف برق در بخش‌های خانگی و تجاری بکاهد؛ معادل صرفه‌جویی در احداث حدود ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه جدید.
به گفته او، تحقق هم‌زمان دو مسیر «هوشمندسازی شبکه» و «افزایش بهره‌وری انرژی» می‌تواند نقش مؤثری در کاهش ناترازی برق و آزادسازی منابع برای توسعه زیرساخت‌های کشور داشته باشد.
هوشمندسازی صنعت برق به‌عنوان یکی از محورهای اصلی برنامه تحول انرژی در کشور، با هدف افزایش بهره‌وری، کاهش ناترازی و مدیریت پایدار مصرف در حال اجراست. کارشناسان معتقدند با تداوم این روند، شبکه برق ایران به سمت ساختاری پاسخگو، پایدار و بدون نیاز به خاموشی حرکت خواهد کرد.