به گزارش بازار انرژی، دکتر هاشم اورعی رئیس اتحادیه انجمنهای علمی انرژی ایران و کارشناس ارشد انرژی دانشگاه شریف، بیان کرد: در بخش برق ما به لحاظ فنی و فناوری آنچنان وابستگی به مکانیزم ماشه نداریم. یعنی بُعد سرمایهگذاری در حوزه برق مهم است که قبل از فعال شدن مکانیزم ماشه هم ما امکان جذب سرمایهگذاری خارجی را نداشتیم. در نتیجه میتوانیم بگوییم که در بخش برق تاثیر قابل توجهی با بازگشت تحریمها نداریم اما در بخش نفت ماجرا فرق میکند.
وی ادامه داد: آمارها میگویند در سال ۲۰۲۴ میلادی حدودا روزانه به طور متوسط 1، 5 میلیون بشکه ما نفت فروختهایم و در ماههای سال ۲۰۲۵ به طور متوسط یک میلیون و ششصد هزار بشکه نفت صادر کردیم که عمدتاً حداقل ۹۰ و ۹۱ درصد آن به چین صادر شده است. با توجه به این میزان صادرات، وزیر نفت اعلام میکند که مکانیزم ماشه تاثیری بر صادرات نفت ندارد. درحالیکه معتقدم مسئولین دولتی بسیار خوش بینانه حرف میزنند تا از ایجاد جو روانی و التهاب آور آن جلوگیری کنند. اما در مقابل عدهای که معتقدند صادرات به 350 هزار بشکه میرسد هم زیادی بدبینانه صحبت میکنند. مکانیزم ماشه بر صادرات به چند دلیل عمده تاثیرگذار است.
اورعی ادامه داد: این بازگشت تحریمها، بین المللی است و به تعبیری همه کشورهای جهان موظف به اجرای آن هستند و چین و هند که بزرگترین خریدار نفت ایران است با فشار آمریکا مجبور به پذیرش و کاهش خرید نفت از ایران میشوند. دوم اینکه وقتی مکانیزم ماشه فعال شده است حمل نفت ایران حالت قاچاق پیدا میکند. یعنی بارگیری و انتقال اگر با کشتی باشد اینها با موضوعات بیمه مواجه میشوند وریسک دلالی آن زیاد میشود و خصوصا که با بازگشت تحریمها همه کشورها حق دارند محمولهها را از مبدا ایران یا به مقصد ایران بازرسی کنند. خلاصه اینکه کشورها کمتر حاضر به پذیرش این ریسک میشوند یا هزینهها را برای جبران ریسک بالا میبرند. همین الان صحبت از این است که چین به دنبال تخفیفهای بیشتر برای خرید نفت از ایران است. کشورهای دارای حمل و نقل نیز به دنبال گرفتن هزینههای بیشتر هستند.
وی با اشاره به میزان صادرات نفت و فرآوردههای نفتی ایران با وجود بازگشت تحریمها گفت: به نظر من صادرات نفت ایران روند کاهشی خواهد داشت و البته نه با سرعت خیلی زیاد؛ اما چالشها هست و هزینهها و بازگشت پول از جمله مهم ترین عامل است.
وی در پاسخ به این پرسش که این تحریمها تا چه حد روی کسب کارها میتواند تاثیر بگذارد، گفت: به تنوع کسب و کارها بستگی دارد. کسب و کارهایی که نیاز به واردات مواد اولیه از خارج دارند این موضوع تحریمها برای آنها چالش برانگیز است. البته واردات از چین شاید مشکلات کمتری داشته باشد. دوم اینکه ما باید منابع ارزی داشته باشیم. در حال حاضر شرکتهای تولیدکننده که مواد اولیه آنها خارجی است سخت نگران تامین ارز و تخصیص ارز توسط بانک مرکزی هستند. چون اگر بانک مرکزی منابع محدودی داشته باشد و ارز کافی نداشته باشد قطعا کسب و کار و سرمایه گذاری کمتری ایجاد میشود و ممکن است در آینده با کمبود بیشتر گاز در زمستان پیش رو و کمبود بیشتر برق در تابستان سال آینده مواجه شویم که لازم است با تدبیر مدیریتی در حوزه انرژی بیش از گذشته این شرایط را پیش ببریم.