دکتر صادقین کارشناس بورس انرژی ایران در گفتگو با خبرنگار "سهام انرژی" دلایل عم موفقیت فروش نفت خام در بورس انرژی نسبت به موفقیت فروش فراورده های نفتی را در سه عامل اساسی عنوان کرد و گفت: اولا صادرات نفت خام به طور معمول در مقیاس بزرگ صورت می گیرد؛ به عبارتی ما نمی توانیم امکان صادراتی در مقیاس مثلا 20 هزار و یا 5 هزار بشکه نفت خام داشته باشیم. معمولا عددی که در معاملات نفت با همسایگان ما ترکیه و یا پاکستان صورت می گیرد بسیار بزرگ است.
وی ادامه داد: نکته دوم اینکه قراردادهایی که ما تا کنون در زمینه صادرات نفت بستیم بسیار بزرگ است؛ در حوزه صادرات و فروش نفت خام نوع قراردادهای دولتی و اجرایی محکمی بسته می شود. یعنی نفت خام مانند صادرات فراورده نفتی ویا پتروشیمی نیست و سازوکار پیچیده ای دارد و نکته سوم اینکه بخش خصوصی ایرانی برای انجام امور صادراتی از طریق بورس به آن میزان سطح بلوغ و اندازه نرسیده است تا بتواند از این طریق با مقیاسی بزرگ وارد عرصه معاملات نفت خام شود.
صادقین ادامه داد: صادرات نفت خام ایران یک پیشینه 80 تا 90 ساله دولتی دارد. بنابراین برای بخش خصوصی ایران فعلا زود است تا انتظار فروشی موفق از نفت خام در بورس داشته باشیم.
فروش فراورده نفتی در بورس مزیتی نسبی
این کارشناس حوزه انرژی در بازار سرمایه، فروش فراورده از طریق بورس را بسیار مثبت ارزیابی کرد و در زمینه دلایل آن گفت: فراورده های نفتی که از طریق بورس به فروش می رسند در شرایط امروز ایران یک مزیت است زیرا ارزآوری را به همراه دارد، نکته ای که ما در اقتصاد با کاهش فروش نفت خام در زمینه تامین ارز با مشکلاتی مواجه هستیم.
وی فروش فراورده نفتی از طریق بورس را از فروش برق در بورس مهم تر دانست و گفت: در حال حاضر با تولید و مازاد فراورده های نفتی مواجه هستیم واین نکته حائز اهمیت است که بتوانیم تولیدات خود را به فروش برسانیم و ارزآوری داشته باشیم و این مازاد تولید، مزیت فروش فراورده نسبت به تولید برق را بیشتر نشان می دهد.
به گفته وی همچنان سازوکار اجرایی در زمینه ورود و خروج ارز و یا ضمانت اجرایی معاملات فراورده های نفتی از طریق بورس انرژی توسط بخش خصوصی به صورت دقیق ارائه نشده است اما اینکه این فروش صورت می گیرد نکته مثبت وضعیت امروز اقتصاد ایران در حوزه نفت است.
صادقین به اهمیت فروش فراورده های نفتی و پتروشیمی از طریق بورس و تقویت بخش خصوصی در این زمینه اشاره کرد و اظهار داشت: فروش فرآورده از طریق بورس انرژی می تواند زمینه های حضور بخش خصوصی در صادرات این فراورده ها را تقویت کند. البته وزارت نفت همچنان در حوزه فروش فراورده های نفتی هم یک حاکمیت مطلق دارد نکته ای که در زمینه محصولات پتروشیمی ها کمتر دیده می شود اما ماهیت فراورده نفتی نسبت به نفت خام متفاوت است و شرایط فروش آن در مقایسه با نفت خام توسط بخش خصوصی میسر است و هم اینکه مقیاس فروش متفاوتی که نسبت به نفت خام دارد و این موضوع منجر به فروش موفق فراورده های نفتی در بورس انرژی شده است.