آسمان تهران طی سه روز متوالی با لایه سنگین «مه دود» تغییر رنگ پیدا کرد؛ اما بی‌توجهی مسوولان شهر به منشأ این آلودگی شدید باعث شده برخی تصور کنند این «ابر و ناپایداری هوا» است که افق‌دید در شهر را کاهش داده است. بررسی‌ها درباره شاخص کیفیت هوای تهران نشان می‌دهد استفاده از سوخت «مازوت» در اطراف تهران، متهم ردیف اول «مه‌دود» است. غلظت آلاینده دی‌اکسیدگوگرد طی روزهای اخیر تقریبا به ۵/ ۱ برابر مدت مشابه در سال گذشته رسیده است.
رصد آماری درباره کیفیت هوای شهر تهران در ۲۸ روز اول آذرماه نشان‌دهنده سوء‌برداشت دولت و مسوولان شهر تهران در ارتباط با آلودگی شدید هوای پایتخت است. درحالی‌که آمارهای مربوط به شاخص آلودگی هوای شهر تهران نشان می‌دهد از ابتدای آذرماه تا پایان روز گذشته -۲۸ روز اول آذرماه- حتی یک روز هوای پاک در شهر تهران وجود نداشته است، بی‌تفاوتی دولت و شهرداری به موضوع آلودگی در روزهای اخیر از یک سوء برداشت نسبت به شرایط فعلی هوای پایتخت حکایت دارد. از آنجا که شرایط قرمز و نارنجی هوای شهر تهران به لحاظ میزان آلودگی از ابتدای ماه جاری تا روز گذشته، تحت‌تاثیر شرایط جوی مربوط به فصول سرد سال قرار گرفته است به‌نظر می‌رسد دولت و مسوولان شهری تهران به این سو‌ءبرداشت که کاهش افق دید در روزهای اخیر در شهر تهران تحت تاثیر مه‌آلود شدن هوا است، دچار شده‌اند و موضوع آلودگی شدید هوای شهر تهران به‌خصوص در شرایط حساس فعلی، چندان برای آنها حساسیت‌برانگیز نبوده‌است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد شاخص آلودگی هوای شهر تهران در یک هفته اخیر در بسیاری مواقع در مرز ۱۵۰ قرار داشته است و میانگین این شاخص در ۲۸ روز اول آذرماه برابر با ۱۱۰ یعنی ناسالم برای گروه‌های حساس بوده است هر چند میزان آلودگی و عدد شاخص در روزهای اخیر افزایش یافته به این معنا که بر میزان و شدت آلودگی هوای شهر تهران افزوده شده است.
به‌نظر می‌رسد امسال مسوولان شهر تهران و دولت نسبت به این موضوع حساسیت کمتری دارند و نسبت به وضعیت خطرناک فعلی بی‌تفاوت شده‌اند. این در حالی است که در سال‌جاری به دلیل شیوع بیماری کرونا و افزایش خطر آلودگی هوا برای شهروندان، آسیب‌پذیری شهروندان نسبت به آلودگی هوا از همه سال‌های گذشته بیشتر شده است. در ۲۸ روز اول آذرماه درحالی پایتخت فاقد هوای پاک بوده است که کیفیت هوای تهران در ۱۰ روز از این ماه در وضعیت زرد و ۱۸ روز در وضعیت نارنجی قرار داشته است. در برخی از ساعات نیز وضعیت هوا قرمز و ناسالم برای همه گروه‌ها بوده است. در بازه زمانی مشابه سال گذشته تعداد روزهای ناسالم ۱۳ روز بوده است.
گمانه‌زنی‌های موجود نشان می‌دهد چندعامل می‌تواند به‌عنوان منابع آلودگی هوای شهر تهران در شرایط فعلی مورد بررسی قرار گرفته و معرفی شود. اولین عامل(متهم ردیف اول) به مازوت‌سوزی از سوی نیروگاه‌های اطراف تهران و حتی برخی از شهرهای مجاور پایتخت مربوط می‌شود که منجر به افزایش ذرات معلق ناشی از گاز گوگرد در هوا می‌شود. زمستان سال گذشته، رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست اعلام کرد به دلیل تحریم‌ها وزارت نفت موفق به صادرات مازوت تولیدی خود نشده است و به دلیل پرشدن انبارهای مازوت پالایشگاه‌ها این مراکز در آستانه تعطیلی قرار گرفتند. در نتیجه این اجبار ایجاد شد که نیروگاه‌ها به مازوت‌سوزی روی آورند و همین موضوع منجر به آلودگی هوای شهر تهران شد.امسال هنوز در این مورد اظهار نظر رسمی از سوی مسوولان ارائه نشده است.
افزایش میزان رفت وآمد با خودروی شخصی در سطح شهر به دلیل خودداری گروه زیادی از شهروندان برای استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی و جدی نگرفتن موضوع دورکاری از سوی دستگاه‌های دولتی و بخش خصوصی دیگر متهم آلودگی هوای شهر تهران در آذرماه است.
سومین متهم آلودگی هوای تهران عاملی غیرانسانی است و به اصطلاح «انسان‌ساز» نیست. این عامل به پدیده وارونگی دما در زمستان و فصول سرد سال مربوط می‌شود که تغییرات جوی امکان چرخش هوای سرد وگرم در جو را سلب می‌کند و باعث می‌شود هوای آلوده که گرم‌تر است نتواند با هوای تمیز جایگزین شود.
چهارمین عامل مربوط به معافیت خاموش خودروها از معاینه فنی و کاهش سختگیری‌های پیشین در این زمینه است. در ابتدای دوره اخیر مدیریت شهری برای خودروهای فاقد معاینه فنی جرایم سنگین درنظر گرفته شد اما هم اکنون و بنا بر مشاهدات و گزارش‌های شهروندان و براساس آنچه برای بخش قابل توجهی از مالکان خودرو فاقد معاینه فنی محرز شده است سختگیری‌های پیشین در این زمینه از مدتی قبل اعمال نمی‌شود.
منبع: دنیای اقتصاد