به گزارش سهام انرژی از سنا، رؤسای سازمان بورس همواره به دنبال راهی برای افزایش شفافیت و رفع ابهامات در بازارسرمایه بوده اند، روالی که همچنان ادامه دارد؛ این موضوع به وضوح در پیگیری‌های مکتوب دکتر دهقان دهنوی به عنوان رییس پیشین سازمان بورس و اوراق بهادار و نیز دکتر عشقی رییس کنونی این سازمان مشهود است.
حذف قیمت‌گذاری دستوری، شفاف‌سازی در خصوص حق انتفاع دولت از معادن واگذار شده در بازارسرمایه و پیگیری تعیین تکلیف نرخ خوراک پالایشی‌ها تنها برخی از موضوعاتی هستند که روسای سازمان بورس و اوراق بهادار برای تحقق آنها پیگیری‌های زیادی انجام داده است.
بررسی مشکلات پالایشی‌ها روی میز صنعت
محمدعلی دهقان دهنوی رئیس سابق سازمان بورس و اوراق بهادار از تابستان سال جاری به طور رسمی پیگیر اعلام قیمت خوراک و فرآورده‌های پالایشی برای سه ماهه ابتدایی سال مالی ۱۴۰۰ به شرکت های پالایشی بود.
پیش از این نیز طی جلسه میز صنعت پالایش نفت در اردیبهشت ماه سال جاری که با حضور مدیران عامل شرکت‌های پالایشی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران و دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش نفت برگزار شده بود، مشکلات عمده شرکت‌های پالایشی مورد بحث و بررسی قرار گرفت؛ اهم این مشکلات نیز طی نامه‌ای به وزیر نفت پیشین یعنی بیژن زنگنه، طی نامه‌ای تشریح شد.
تامین منابع مالی لازم برای طرح های افزایش کیفیت و ظرفیت تولید فرآورده ها؛ روش قیمت‌گذاری خوراک و فرآورده‌های پالایشگاه‌ها، اصلاح روابط مالی شرکت های پالایشی و دولت؛ مشکلات ارزی؛ قوانین بودجه؛ هزینه سوخت مصرفی کوره های عملیاتی شرکت‌های پالایشی، تنها برخی از مشکلات مطرح شده در این جلسه بود که سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به این موارد خطاب به وزیر نفت، پیشنهاداتی هم ذیل هر کدام از این مشکلات مطرح کرد.
پیگیری‌ها از وزیر جدید ادامه دارد: نرخ سوخت و خوراک پتروشیمی اعلام شود
رییس سابق سازمان بورس و اوراق بهادار بعد از تغییر دولت طی نامه‌ای به منظور صیانت از حقوق سهامداران و جلوگیری از بی اعتمادی نسبت به بازارسرمایه و نیز امکان عمل به وظایف از سوی مدیران شرکت‌های پالایشی طی نامه‌ای مورخ شهریور ۱۴۰۰ از وزیر سابق نفت، بیژن زنگنه خواست تا اطلاعات مربوط به قیمت خوراک و فرآورده‌های پالایشی به شرکت‌های پالایش نفت اعلام شود.
در ادامه پیگیری‌ها دهقان دهنوی این موضوع را از وزیر جدید نفت، جواد اوجی نیز خواستار شد و این اعلام نرخ سوخت و خوراک پتروشیمی ها را از شروط لازم برای تحقق اصل پیش‌بینی پذیری بورس و رهایی از بلاتکلیفی سهامداران و مدیران بورسی عنوان کرد.
تاخیر در اعلام نرخ سوخت و خوراک که به طور معمول ماهانه اعلام می‌شود با بروز تاخیر سبب غیرمعتبر شدن صورت‌های مالی شرکت ها شده است.
تشکیل کارگروه برای حل مشکلات صنعت نفت
پیگیری مساله نرخ خوراک و سوخت در این مدت توسط رییس جدید سازمان بورس دکتر عشقی نیز ادامه پیدا می‌کند؛ به طوری که او طی نامه‌ای مورخ آبان ۱۴۰۰ مجددا از وزیر نفت خواست تا در این خصوص در اسرع وقت رسیدگی لازم صورت پذیرد.
مجید عشقی در این نامه ضمن تاکید بر اهمیت صنعت پالایشی و جایگاه ویژه آن برای فعالان بازارسرمایه و اشاره به مکاتبات متعدد سازمان بورس و اوراق بهادار از ابتدای سال برای رفع مشکلات شرکت‌های پالایشی و بهبود عملکرد آن‌ها؛ پیشنهاداتی برای اصلاح روابط مالی دولت با شرکت‌های پالایشی عنوان کرد.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در این نامه از وزیر نفت خواست تا دستور دهد کارگروهی با حضور نمایندگان شرکت های پالایشی، انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش نفت، نمایندگان محترم شرکت‌های زیر مجموعه وزارت نفت، بانک مرکزی، سازمان حسابرسی، سازمان بورس و اوراق بهادار و سازمان امور مالیاتی تشکیل شود تا به کمک این کارگروه مشکلات صنعت نفت به حداقل رسیده و منجر به زیان احتمالی به تعداد زیادی از سهامداران نشود.
صورت‌های مالی ۳ و ۶ ماهه ۱۴۰۰ منتشر شود
در ادامه عشقی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار طی نامه‌ای دیگر در آبان ماه ۱۴۰۰ مجدد خواستار اعلام نرخ خوراک پالایشی ها برای دوره های ۳ و ۶ ماهه سال ۱۴۰۰ شد. دکتر عشقی در این نامه اعلام کرد که عدم اعلام نرخ از سوی شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی بر اساس قانون بازار سرمایه منجر به مجازات برای ناشران می‌شود. وی در این نامه آورده است بهای نفت خام و قیمت فرآرده های اصلی شرکت های مذکور با مبانی مندرج در دستورالعمل قیمت گذاری نفت خام و فرآورده‌های نفتی مطابقت ندارد؛ بنابراین برای شفاف شدن موضوع، مراتب از شرکت های مذکور پیگیری شده، این شرکت ‌ها اعلام کردند عملکرد مالی نامناسب، به دلیل ارسال نفت خام سنتزی از سوی شرکت‌های زیرمجموعه وزارت نفت ازتاریخ ۲۳ خرداد ۱۳۹۹ به شرکت های پالایش نفت اصفهان، تهران و تبریز و همچنین ارسال نفت خام با کیفیت نامناسب به پالایش نفت بندرعباس است.
این نوع خوراک به دلیل ناسازگاری با پالایشگاه‌های نامبرده شده موجب بروز خسارات و تحمیل هزینه ها ی زیاد و میز کاهش کیفیت محصول تولیدی شده و در نهایت همه این وارد به تضییع حقوق سهامداران می شود.
بهای خوراک پالایشگاه‌های با نفت خام سنتزی متناسب با کیفیت آن محاسبه شود
عشقی در این نامه از وزیر نفت خواست تا به منظور رعایت صرفه و صلاح سهامداران شرکت های پالایشی، بهای خوراک پالایشگاه هایی که از نفت خام سنتزی استفاده می کنند متناسب با کیفیت آن محاسبه شود.
او در ادامه با ارایه پیشنهاداتی در خصوص دستورالعمل چگونگی قیمت گذاری نفت خام و معیانات گازی با توجه به کیفیت خوراک آنها، مجددا از وزیر نفت خواست تا به تشکیل کارگروهی که در بالا به آن اشاره شد، با هدف جلوگیری از آسیب های احتمالی به صنعت پالایش نفت بپردازد.
همانطور که در بالا اشاره شد؛ پیگیری‌های سازمان بورس و اوراق بهادار تنها به موضوع سوخت و خوراک پتروشیمی‌ها منتهی نمی شود. بلکه موضوعاتی مانند حذف قیمت گذاری دستوری و قطعی برق نیز از جمله مواردی بودند که توسط این نهاد پیگیری شده است، قطعی گاز و برق موضوعی است که منجر به بروز فشار بر صنایع بزرگی مانند فولاد و سیمان شده و بر تولید و سهامداران خسارات مالی وارد کرده است. دکتر عشقی در این خصوص نیز طی نامه ای مورخ آذر ۱۴۰۰ به وزیر نفت خواستار رسیدگی شد.
پیگیری‌ها در خصوص قطعی گاز و برق صنایع
بر اساس این گزارش، طی آخرین مکاتبات رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با وزارت نفت مورخ ۲۶ دی ماه سال جاری، دکتر عشقی طی نامه‌ای و با اشاره به مکاتبات قبلی در خصوص درخواست اصلاح روابط مالی بین شرکت‌های پالایش نفت و شرکت‌های زیرمجموعه وزارت نفت، به استحضار می‌رساند مطابق نامه واصل شده از انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش نفت، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران به شرکت‌های پالایش نفت اعلام کرده است سرک فرآورده‌های امانی شرکت‌های پالایش نفت در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ متعلق به شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران است.
رییس سازمان بورس در این نامه آورده است: در جریان هستید که بر اساس اعلام شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران مبنی بر اعلام تعلق سرک مذکور به شرکت های پالایش نفت، شرکت‌های مذکور به تهیه صورت‌های مالی، انتشار آن، برگزاری مجامع عمومی عادی سالانه، تقسیم سود و پرداخت مالیات اقدام کرده‌اند. بدیهی است هرگونه تغییر در اطلاعات و صورت‌های مالی سنوات گذشته موجب تضییع حقوق سهامداران فعلی خواهد شد.
از طرف دیگر خریداران واحدهای صندوق پالایشی نیز با استفاده از اطلاعات و صورت های مالی شرکت های پالایشی اقدام به سرمایه گذاری کرده اند، بدیهی است هرگونه تغییر در صورت های مالی مصوب گذشته، موجب بی اعتمادی دارندگان واحدهای این صندوق نیز می شود.
در ادامه این نامه، دکتر عشقی از وزیر نفت خواست تا مراتب مندرج در نامه انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش نفت با در نظر گرفتن ملاحظات بالا، به نحو مقتضی مورد بررسی دوباره قرار گیرد.
حق انتفاع دولت از معادن واگذار شده در بورس شفاف شود
لازم به یادآوری است، شفاف‌سازی در خصوص حق انتفاع دولت از معادن واگذار شده در بازارسرمایه یکی دیگر از موضوعاتی است که رییس سازمان بورس واوراق بهادار پیگیر تحقق آن است.
براین اساس، دکتر عشقی در نامه‌ای به تاریخ ۲۴ آبان ۱۴۰۰ به رییس هیئت عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن ایران، وجیه الله جعفری، با اشاره به تعداد ۵۷ میلیون سهادار شرکت هایی سهامی عام ثبت شده نزد این سازمان، عملکرد شرکت های مذکور را به دلیل تاثیر مستقیم بر سهامدارن آن ها مهم ارزیابی کرد.
طی این نامه، دکتر عشقی شرکت های معدنی را از صنایع مهم بازارسرمایه دانست که تعیین حقوق و عوارض دولتی بر معادن نیز از مهمترین موارد اثرگذار بر وضعیت شرکت های معدنی است. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار یکی از عوامل مهم بر عملکرد این شرکت ها را موضوع حقوق دولتی و حق انتفاع بهره برداری از معادن دانست که مطابق ماده ۱۴ قانون معادن، سالانه به وزارت متبوع پرداخت می شود.
بنابراین مشکل عمده، نبود شفافیت حق انتفاع دولت از بهره برداری معادن و فقدان رویه مشخص برای تعیین سهم دولت است.
دکتر عشقی در این نامه اعلام کرد برای بسیاری از شرکت ها در سال مالی ۱۴۰۰ ابلاغیه ای در خصوص نرخ حق انتفاع بهره برداری معادن اعلام نشده است. با توجه به اهمیت حق انتفاع بهره بداری از مادن در ترکیب بهای تمام شده شرکت های معدنی، پیشنهاد می شود حق انتفاع دولت از معادن واگذار شده در بازارسرمایه در ابتدای هر سال تعیین و شفاف سازی شود.
پیگیری‌ها ادامه دارد ...