به گزارش خبرنگار بازار انرژی، کاهش حاشیه سود صنعت CNG از یک طرف و مشکلات عرضه و تقاضای آن از سوی دیگر شرایطی را در این چند سال اخیر بر این صنعت حاکم کرده است که به واقع در مسیر بن بست قرار گرفته و نیاز به توجه بیشتری دارد. صنعتی که روزگاری با مصوبات دولت و مجلس دنبال می شد اما امروز با ظرفیتی کمتر از 44 درصد کار می کند. خودروسازانی که متعهد به ساخت خودرو دوگانه سوز هستند اما متاسفانه به تعهدات خود عمل نکرده اند و این کاهش عرضه از یک طرف و تقاضای رو به افول آن نیز منجر به ایجاد شرایط بودن و یا نبودن بر این صنعت شده است. درحالیکه استفاده از ذخایر غنی گاز و کاهش واردات بنزین از جمله دلایل ویژه توسعه صنعت CNG در ابتدا بوده است.
محسن جوهری، عضو انجمن صنفی CNG کشور عصر امروز 29 تیرماه در نشستی خبری ضمن تاسف از عدم توسعه CNG در کشور با بیان اینکه صنعت CNG شاهد کوتاهی و عدم حمایت دولت در ساماندهی و استانداردسازی خودروهای دوگانه‌سوز اظهار داشت:  کشور ما با داشتن ذخایر عظیم گازی که 18 درصد ذخایر گازی جهان را شامل می‌شود و همچنین دارا بودن شبکه گسترده خطوط انتقال گاز در سرتاسر کشور، مزیت نسبی برای توسعه سوخت CNG دارد.
وی افزود: به رغم اینکه در دولت قبلی، مجلس شورای اسلامی توسعه CNG را تصویب کرد اما متأسفانه مصرف CNG افزایش محسوسی پیدا نکرد و توسعه عرضه و تقاضای CNG آنچنان که پیش‌بینی می‌شد صورت نگرفت.
عضو انجمن صنفی CNG کشور با بیان اینکه در بخش تقاضا و عرضه CNG مشکلات زیادی وجود دارد: خودروسازان نیز در تولید خودروهای دوگانه‌سوز باکیفیت کوتاهی کرده‌اند و قراردادی که سال گذشته بین وزارت نفت و ایران خودرو مبنی بر تولید 45 هزار خودروی دوگانه‌سوز امضا شده، هیچ خروجی نداشته است و شاهد هستیم در سیاست فروش خودروسازان داخلی، خودروی دوگانه‌سوز وجود ندارد.
جوهری با بیان اینکه ممنوعیت واردات خودروهای دوگانه‌سوز با کیفیت خارجی از دیگر مشکلات موجود است، گفت: یکی از راهکارها، واردات خودروهای CNG‌سوز با تعرفه صفر است؛ به‌طوری که واردات این خودروها در طرح واردات خودرو که توسط دولت در نظر گرفته شده، در اولویت قرار بگیرد.
وی ادامه داد: یکی از ابعاد این مسئله که دولت در سالهای قبل وضعیت خودروهای گازسوز را ساماندهی نکرده، این است که هنوز بعد از گذشت حدود 20 سال، آمار رسمی از تعداد خودروهای دوگانه‌سوز در کشور وجود ندارد.
جوهری توسعه این صنعت را به عنوان سوختی پاک یاد کرد و گفت: سیاست کلی نظام در راه‌اندازی و گسترش زیرساخت‌های استفاده از سوخت پاک CNG با هدف تنوع بخشی به سبد سوخت کشور و قطع وابستگی به واردات بنزین با تکیه بر وجود منابع عظیم گازی و نیز دارا بودن شبکه گسترده توزیع گاز، سیاست دوراندیشانه‌ای بود که در تطابق کامل با منافع ملی بود؛ ولی به سبب عدم توجه به توسعه کیفی جایگاه‌ها، هرگز به راندمان پیش‌بینی شده نرسید.
وی افزود: متأسفانه در سنوات گذشته و علی‌الخصوص طی 2 سال اخیر به دلیل اعمال سیاست‌های نادرست دولت در تخصیص حق‌العمل منصفانه به جایگاه‌های CNG و متعاقب آن تحمیل هزینه انباشته شده سنگینی به جایگاه‌ها و بروز عدم توازن مالی، جایگاه‌های CNG در دخل و خرج خود با بحرانی جدی مواجه شده‌اند؛ چنانچه مطابق با کارشناسی انجام شده، حدود 80 درصد از جایگاه‌های سوخت پاک و ارزان CNG که عمدتا کم‌فروش و یا متوسط فروش هستند، زیان‌ده شده و در معرض تعطیلی ناخواسته قرار گرفته اند.
جوهری با بیان اینکه عدم انجام بازرسی دوره‌ای مخازن CNG خودروها از دیگر چالش‌های این عرصه است، گفت: این مسئله موجب شده هر از چند گاهی شاهد بروز حادثه‌ای در زمان سوخـت‌گیری خودروها باشیم و این گونه حوادث اخیرا افزایش نیز یافته است.
وی افزود: یکی از راهکارهای حل این معضل، بحث هوشمندسازی جایگاه‌های عرضه بود که با وجود تصویب آن در هیئت وزیران در سال 97، هنوز این مهم اجرایی نشده است.
وی ادامه داد: امیدواریم در جهت افزایش ایمنی عرضه CNG‌ در کشور، هرچه سریعتر دولت این مسئله را اصلاح کند و بحث هوشمندسازی جایگاه‌های CNG را به صورت کامل اجرایی کند؛ در غیر این صورت در آینده‌ای نزدیک شاهد افزایش بروز حوادث و تلفات در زمان سوخت‌گیری خودروهای فاقد معاینه فنی و خودروهایی که بازرسی‌های ادواری مخازن را انجام نداده‌اند، خواهیم بود.
با بخش خصوصی حوزه CNG مشورت نمی شود
جوهری در پاسخ به سوال پایگاه خبری بازار انرژی که فعالان بخش خصوصی صنعت CNG و انجمن‌های مربوطه چقدر در تعیین سرنوشت و تصمیمات این حوزه تأثیرگذارند، گفت: متأسفانه تصمیماتی که در مورد CNG گرفته می‌شود بدون مشورت با فعالان بخش خصوصی است. ؛ البته در دولت فعلی اقداماتی مبنی بر اینکه مدیریت طرح CNG با انجمن صنفی CNG برای تعیین هزینه‌های جایگاه‌داران صورت گیرد جلساتی برگزار شد و در نهایت، نتیجه بررسی‌های کارشناسی، توسط مدیریت طرح CNG به سازمان حمایت فرستاده شد؛ اما سازمان برنامه و بودجه و معاونت برنامه‌ریزی وزارت نفت بدون در نظر گرفتن این مباحث کارشناسی و اسناد هزینه‌های به تأیید رسیده، اقدام به تعیین افزایش 45 درصدی برای مبلغ حق‌العمل جایگاه‌داران کرده‌اند؛ در حالی که این رقم در محاسبات کارشناسی شده سازمان حمایت، 80 تا90 درصد در فروردین ماه بود.
فعالان بخش خصوصی عرصه CNG‌سودآور نیستند
در ادامه این نشست نیز، احسان جان‌محمدی، عضو دیگر انجمن صنفی CNG‌ کشور با بیان اینکه شاهد افزایش بیش از 100درصدی نرخ قطعات جایگاه‌های CNG و افزایش شدید قیمت روغن هستیم، گفت: این در حالی است که عمده جایگاه‌ها با عمر بالای ده سال فرسوده شده و نیاز به بهسازی دارند و این مسئله از مشکلات مهم در عرضه CNG است.
وی افزود: متأسفانه طی 6 سال گذشته کارمزدها متناسب با افزایش هزینه‌ها، افزایش نیافته و در نتیجه با زیان انباشته در جایگاه‌های عرضه مواجه‌ایم و با این میزان افزایش کارمزد سالانه، بهره‌برداری از جایگاه‌ها با مشکل مواجه شده است.
جان‌محمدی با بیان اینکه هم‌اکنون حدود 2600 جایگاه عرضه CNG‌ در کشور داریم که از این تعداد 130 جایگاه مالکیت کاملا خصوصی دارد، گفت: سهم 4 تا 5 درصدی مالکیت خصوصی جایگاه‌های عرضه نشان می‌دهد که فعالیت فعالان خصوصی در این عرصه، سودآور نیست و به طور متوسط سالانه 4 درصد بازگشت سرمایه در بخش جایگاه‌داری داریم که رقمی بسیار پایین است.
وی ادامه داد: در سال‌های اخیر با انباشته شدن زیان‌های جایگاه‌داران و افزایش قیمت زمین‌ها، شاهد افزایش تقاضا برای تغییر کاربری زمین جایگاه‌ها بوده‌ایم.
وی ادامه داد: در حال حاضر حدود 23 تا 24 میلیون مترمکعب به صورت روزانه مصرف CNG داریم و جایگاه‌های عرضه به واقع در فعالیت خود، ایثارگرانه در حال کار هستند که با وجود تمامی مشکلات و زیان انباشته، عرضه روزانه حدود 24 میلیون مترمکعب CNG بدون اختلال در حال انجام است.
این عضو انجمن صنفی CNG خاطرنشان کرد: مصرف فعلی CNG‌کشور که حدود 8 میلیارد مترمکعب در سال بوده، درآمد سرشاری را نصیب دولت کرده به طوری که سالانه 100 هزار میلیارد تومان سودآوری برای دولت داشته و بسیار عجیب است که با این حجم سودآوری، این صنعت با غفلت و بی‌توجهی از سمت دولت مواجه است.
وی افزود: با توجه به تجربیات قبلی افزایش حق‌العمل در سالهای گذشته و سال جاری، به نظر می‌رسد نهادهای متولی و تصمیم‌گیر از جمله سازمان برنامه و بودجه درک درستی از وضعیت وخیم جایگاه‌داران و فعالان صنعت CNG نداشته و ندارند.
تعطیلی 250 جایگاه CNG‌ طی سال های اخیر
احسان جان‌محمدی، عضو انجمن صنفی CNG کشور تعداد جایگاه‌های تعطیل شده طی سالهای اخیر به دلیل مشکلات اقتصادی را حدود 250 جایگاه اعلام کرد و گفت: زیان‌ده شدن فعالیت در زمینه عرضه سوخت به‌خاطر زیان انباشته و برگشت پایین سرمایه، موجب عدم تمایل سرمایه‌گذاران جدید، برای ورود به این عرصه شده است.
وی افزود: در شرایطی که کل بودجه‌ای که برای 2600 جایگاه عرضه CNG درنظر گرفته شده بود کمتر از 2000 میلیارد تومان بوده و در سال جاری نیز 800 میلیون تومان به این مقدار اضافه شده که 90 درصد آن خرج حقوق و دستمزد می‌شود، در تبصره 14 قانون بودجه 2000 میلیارد تومان برای احداث 150 جایگاه عرضه LPG درنظر گرفته شده که ورود این سوخت به سبد سوخت حمل‌ونقل کشور تجربه‌ای شکست خورده بوده و با وجود آنکه در ظاهر وزارت نفت و سازمان برنامه و بودجه مخالف هزینه کردن برای ورود LPG هستند، حداقل نتیجه چنین مصوبه ای در قانون بودجه این است که این 2000 میلیارد تومان بلوکه خواهد ماند و خرج بهینه‌سازی جایگاه‌های عرضه CNG و بنزین نمی‌شود؛ در حالی که تصمیم‌گیران و مسئولان کشور می‌توانستند با تخصیص این 2000 میلیارد تومان به صنعت CNG، بخش قابل توجهی از مشکلات این صنعت سودآور را حل کنند.