به گزارش بازار انرژی از وزارت نیرو، بررسی‌ها نشان می‌دهد میزان مصرف انرژی در ایران به ویژه در بخش خانگی به شدت بالاست و به مرور زمان در روندی معکوس در قیاس با دیگر کشور‌های عضو آژانس بین المللی انرژی روند افزایشی خود را ادامه داده است، واقعیتی ناخوشایند که می‌تواند در آینده نزدیک، صنعت انرژی کشور را به ویژه در حوزه برق با چالش‌هایی جدی رو به رو کند.
تابستان سال ۱۴۰۲ در حالی وارد دومین ماه خود شد که بر اساس بسیاری از داده‌های هواشناسی میزان افزایش دمای هوا در تابستان سال جاری در ۱۱ سال گذشته بی‌سابقه بود و همین مسئله سبب شد تا در تیرماه چندین بار رکورد مصرف برق کشور شکسته شود.
به طور نمونه در تاریخ ۱۹ تیرماه سال جاری میزان نیاز مصرف برق کشور به ۷۲ هزار و ۴۸۵ مگاوات رسید و این رکورد در حالی در تاریخ صنعت برق کشور به ثبت رسید که سال گذشته و در همین روز میزان نیاز مصرف برق کشور بر اساس داده‌های رسمی شرکت مدیریت شبکه برق کشور ۶۰ هزار و ۱۳۹ مگاوات بود.
اگرچه یکی از دلایل افزایش قابل توجه میزان مصرف برق کشور در تابستان سال جاری به موضوع دمای بالای هوا و افزایش میزان استفاده از سیستم‌های سرمایشی مرتبط است، اما از آنسو بررسی‌های تخصصی‌تر نشان می‌دهد به طور کلی و تحت تأثیر عوامل مختلف شدت مصرف انرژی در ایران به مراتب از بسیاری از کشور‌های جهان بالاتر است.
بالا بودن شدت مصرف انرژی در ایران در مقایسه با بسیاری از کشور‌های منطقه و جهان به این معنا است که در ایران و برای رفع میزان مشخصی از نیاز به برق نسبت به کشور‌هایی که در آن‌ها شدت مصرف انرژی پایین‌تر است، برق به مراتب بیشتری مصرف می‌شود.
واقعیتی ناخوشایند که بررسی‌ها نشان می‌دهد ظرف ۳۰ سال گذشته در روندی معکوس در قیاس با دیگر کشور‌ها استمرار داشته و تا سال ۲۰۲۰ میلادی ۷۵ درصد رشد یافته است.
بر اساس داده‌های بین المللی ایران اکنون به لحاظ شدت مصرف انرژی در جایگاه ششمین کشور با شدت مصرف انرژی بالا قرار دارد و این موضوع نشان می‌دهد مصرف انرژی در ایران به شدت ناکارآمد است.
بالا بودن شدت مصرف انرژی ایران بیانگر این واقعیت است که میزان مصرف انرژی در ایران دست کم ۶۰ درصد از میانگین جهانی برای تولید کالا و خدمات مشابه بیشتر است.
بررسی آمار و ارقام رسمی نشان می‌دهد، شاخص مصرف انرژی در بخش خانگی ایران چیزی حدود ۴۶۰ کیلووات ساعت در سال به ازای هر متر مکعب است که اگر این داده به واحد مگاژول تبدیل شده و با آمار‌های جهانی سایر کشور‌ها مقایسه شود، میزان ناکارآمدی مصرف انرژی در بخش خانگی ایران را بیش از پیش نمایان می‌کند.
توضیح بیشتر اینکه در حالی مصرف انرژی به ازای واحد سطح خانه در ایران بر اساس داده‌های ترازنامه هیدروکربوری ۱۶۵۰ مگاژول محاسبه می‌شود که در هیچ یک از کشور‌های عضو آژانس بین المللی انرژی، میزان مصرف انرژی با وجود آب و هوایی به مراتب سردتر از ایران از ۱۰۰۰ مگاژول تجاوز نمی‌کند.
به عنوان نمونه میزان مصرف انرژی به ازای واحد سطح خانه در کشور پرتغال چیزی حدود ۲۵۰ مگاژول، در کشور یونان ۴۰۰ مگاژول، در کشور ایتالیا ۶۰۰ مگاژول و در جمهوری چک ۸۰۰ مگاژول است.
بالا بودن شدت مصرف انرژی در ایران تابعی از عوامل مختلفی است که نتیجه آن ناکارآمدی مصرف انرژی در بخش‌های مختلف مصرفی ایران به ویژه در بخش خانگی است.
به طور نمونه متوسط مصرف برق سالیانه مشترکان بخش خانگی در استان هرمزگان چیزی حدود ۱۰ هزار کیلووات ساعت است که بررسی‌ها نشان می‌دهد در صورت اجرای برخی راهکار‌های مدیریت مصرف می‌توان این میزان مصرف را تا ۶۰ درصد کاهش داد.
به عنوان نمونه با اصلاح سیستم‌های روشنایی می‌توان ۲۵۰ کیلووات ساعت، با تعویض یخچال‌های قدیمی ۶۵۰ کیلووات ساعت، با اصلاح سیستم سرمایشی و تعویض سه دستگاه کولر گازی رتبه A پلاس، عایق بندی و و نصب پنجره دو جداره ۴۸۵۰ کیلووات ساعت و با نصب آبگرمکن خورشیدی نیز ۲۵۰ کیلووات ساعت، در مصرف برق سالیانه خانوار هرمزگانی ۶۰۰۰ کیلووات ساعت صرفه جویی کرد.
مجموعه ارقام و آماری که به خوبی نشان می‌دهد شدت مصرف انرژی در ایران به ویژه در حوزه برق به شدت نسبت به سایر کشور‌های جهان بالاتر است و مهم‌تر از آن اینکه می‌توان با اجرای برخی راهکار‌های کاهش مصرف انرژی تا ۶۰ درصد از این میزان مصرف را کاهش داد و علاوه بر کمک به حفظ محیط زیست، نقش موثری در بهبود شاخص‌های اقتصاد انرژی کشور ایفا کرد.