به گزارش سهام انرژی، محسن پاک‌نژاد با اشاره به اینکه کشورهای دارنده منابع طبیعی نظیر نفت و گاز از ابزارهای متفاوتی برای اعمال حاکمیت بر این منابع و تنظیم روابط میان فعالان استفاده می‌کنند، اظهار کرد: افزون بر چارچوب قراردادی که در کشورهای مختلف از جمله کشور خودمان به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد، بعضی کشورهای پیشرو در این زمینه از چارچوب «صدور پروانه» استفاده می‌کنند.
وی یادآور شد: در ماده ۳ قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت به موضوع «صدور مجوز فعالیت و پروانه بهره‌برداری برای اشخاص حقوقی واجد صلاحیت برای اکتشاف، توسعه، استخراج و تولید از همه میدان‌های نفت و گاز کشور و همچنین نظارت و پایش مجوزها و پروانه‌های صادره در عملیات بالادستی» به‌صورت صریح اشاره شده است.
معاون وزیر نفت در نظارت بر منابع هیدروکربوری تصریح کرد: با توجه به رویکرد ویژه وزیر نفت بر ایجاد زمینه مناسب برای اجرایی کردن وظایف قانونی وزارت نفت و اعمال قوانین مرتبط با تفکیک وظایف حاکمیتی از تصدی‌گری، نقشه راه صدور پروانه برای فعالیت‌های مختلف مرتبط با منابع هیدروکربوری و اعمال نظارت‌های حرفه‌ای در نشست‌های متعدد با ایشان مطرح شده و گام‌های اولیه برای اجرای این مهم برداشته شد.
پروانه فعالیت در بالادستی نفت مشابه با سایر صنایع
پاک‌نژاد با بیان اینکه پروانه فعالیت در بخش بالادستی صنعت نفت ایران کارکردی مشابه با دیگر صنایع دارد، تصریح کرد: به این معنا که پروانه صادره سندی است که به موجب آن اجازه فعالیت در زنجیره اکتشاف، توسعه و بهره‌برداری از مخازن یا میدان‌های نفت و گاز کشور از سوی نهاد حاکمیتی (وزارت نفت) به متقاضی صاحب صلاحیت داده می‌شود.
به گفته وی، با اعطای این مجوز، حدود فعالیت‌ها و اختیارهای قابل واگذاری به دارنده پروانه معین می‌شود.  
معاون نظارت بر منابع هیدروکربوری وزیر نفت با اشاره به اینکه برای دستیابی به این مهم و پس از بررسی تجربه‌های حکمرانی کشورهای مختلف، شیوه نامه نحوه صدور مجوز فعالیت و پروانه اکتشاف، توسعه و بهره‌برداری از مخازن میدان‌های نفت و گاز برای شرکت ملی نفت ایران تهیه و از سوی وزیر نفت ابلاغ شد، افزود:  در این ابلاغیه موارد مشمول دریافت پروانه، حدود فعالیت‌های اکتشاف، توسعه و بهره برداری، اختیارهای و تعهدهای دارنده پروانه و  نحوه نظارت وزارت نفت بر مندرجات پروانه‌های صادره مشخص شده است.
پاک‌نژاد تصریح کرد: مطابق با تعاریف مندرج در این ابلاغیه، پروانه اکتشاف تنها برای انجام عملیات اکتشاف و ارزیابی وجود ذخایر نفت و گاز در یک محدوده مشخص جغرافیایی صادر می‌شود و برای اکتشاف حین بهره‌برداری یا توسعه، نیازی به دریافت پروانه اکتشاف نیست.
وی ادامه داد: پس از پایان عملیات اکتشافی و کشف تجاری ذخایر نفت و گاز در محدوده مشخص شده در پروانه، وزارت نفت گواهی اکتشاف برای شرکت ملی نفت ایران صادر می‌کند.
ضرورت نوشتن اطلاعات تکمیلی صدور پروانه از سوی شرکت نفت
معاون وزیر نفت با بیان اینکه پروانه توسعه برای عملیات زیرسطحی و روسطحی با هدف ایجاد ظرفیت جدید تولید با طرح‌های نگهداشت و بهبود تولید و ازدیاد برداشت (EOR/ IOR) از مخازن نفت و گاز (مطابق با طرح توسعه ارائه شده) صادر می‌شود، گفت: از مهم‌ترین فعالیت‌های مشمول پروانه توسعه می‌توان به مواردی نظیر حفاری چاه‌های جدید و حفاری دوباره، فراز آوری با گاز و نصب پمپ‌های درون‌چاهی، عملیات شکافت مخزن، تعمیرات اساسی، بازسازی و نوسازی تأسیسات روزمینی و احداث تأسیسات تولیدی  اشاره کرد.
پاک‌نژاد با بیان اینکه سومین نوع پروانه‌ها نیز پروانه بهره‌برداری است که برای فعالیت‌های مربوط به بهره ‌برداری، استخراج و اقدام‌های مرتبط با تولید پایدار نفت و گاز از یک مخزن میدان نفتی یا گازی صادر می‌شود، افزود: بر این اساس همه فعالیت‌های مربوط به پایش چاه‌ها، راهبری تأسیسات تولیدی، نگهداری تأسیسات و انجام تعمیرات موردی، انگیزش و احیای چاه، برنامه‌ریزی و انجام تعمیر و ترمیم چاه و تسهیلات درون‌چاهی، انجام تست‌های سرچاهی و درون‌چاهی، تزریق مواد و افزایه‌های شیمیایی و گردآوری داده‌ها و روزآمد کردن الگوی مخزن، نیاز به دریافت پروانه بهره‌برداری دارند.
وی افزود: در درخواست‌های شرکت ملی نفت ایران برای صدور پروانه باید موارد ضروری نظیر اطلاعات عمومی میدان و تأسیسات آن (برای پروانه‌های توسعه و بهره‌برداری) یا محدوده اکتشافی برای پروانه اکتشاف، برنامه اجمالی تولید، تعهدها و عناوین کلی برنامه‌های اجرایی شرکت به‌صورت دقیق و شفاف به همراه زمان‌بندی آنها ذکر شود.
پاک‌نژاد تاکید کرد: مدت اعتبار پروانه اکتشاف حداکثر پنج سال، پروانه توسعه برابر با مدت اجرای طرح و پروانه بهره‌برداری (به غیر از دور اول صدور) پنج‌ساله است.
آغاز صدور پروانه اکتشافی برای فعالیت‌های جاری شرکت ملی نفت ایران
معاون وزیر نفت با بیان اینکه کلیه ضوابط اجرایی و تعهدهای مربوطه در قالب شرایط اساسی با تعهدات دارنده پروانه در متن پروانه قید شده و به اطلاع دارنده پروانه می‌رسد، افزود: پروانه صادره به نام شرکت ملی نفت ایران است و قابلیت انتقال نخواهد داشت.
وی ادامه داد: وزارت نفت پس از صدور پروانه براساس شرایط اساسی و تعهدات مندرج در پروانه‌های صادره، نظارت‌های لازم بر فعالیت‌های بخش بالادستی صنعت نفت (حوزه اکتشاف، توسعه و بهره برداری) و انطباق عملکرد دارنده پروانه با مفاد پروانه صادره را با هدف صیانت از منابع هیدروکربوری اعمال می‌کند.
پاک‌نژاد با اشاره به اینکه برای استفاده از ابزار پروانه نیاز به فرم‌های مختلفی نظیر فرم درخواست پروانه، فرم پروانه‌های صادره و فرم ارزیابی عملکرد است، تصریح کرد: این فرم‌ها و فرآیندهای مرتبط با آن پس از برگزاری نشست‌های متعدد و دریافت دیدگاه‌های فنی و حقوقی کارشناسان ذی‌ربط طراحی و نهایی شد.
وی با بیان اینکه هم‌اکنون صدور پروانه برای فعالیت‌های جاری شرکت ملی نفت ایران بر مبنای درخواست این شرکت آغاز شده است، گفت: پس از بررسی درخواست‌های ارسالی برای صدور پروانه و برگزاری جلسات لازم میان کارشناسان معاونت نظارت بر منابع هیدروکربوری (به عنوان مرجع صدور پروانه‌ها) و شرکت ملی نفت ایران (به عنوان متقاضی)، اطلاعات ارسالی تکمیل و تاکنون ۱۲ فقره پروانه بهره برداری صادر شده است.
معاون وزیر نفت از دیگر اقدام‌های وزارت نفت با هدف مستندسازی و تسریع در فرآیند صدور پروانه، تهیه بانک اطلاعاتی یکپارچه پروانه‌هاست که امکان ثبت درخواست، صدور و نظارت بر پروانه‌ها را به‌صورت الکترونیکی و مدون فراهم می‌سازد، اظهار کرد: انتظار می‌رود با ارسال به‌موقع اطلاعات میدان‌ها و محدوده‌های اکتشافی از سوی همکاران شرکت ملی نفت ایران، فرآیند صدور پروانه برای دیگر میدان‌ها تسریع شود. / شانا