شرکت بورس انرژی ایران با هدف ساماندهی، پذیرش ونظارت درمعاملات حامل‏‌های انرژی و اوراق بهادار، در سال ۱۳۹۱ با مجوز از سازمان بورس تاسیس شد.
شرایط تاسیس بورس انرژی نیزهمکاری وهماهنگی با نهادهای مالی، شرکت ها و نهادهایی از جمله وزارتخانه‎های نفت، نیرو، صنعت و معدن و تجارت، شرکت‎های ملی نفت ایران، پالایش و پخش فرآورده‎های نفتی ایران، صنایع پتروشیمی، توانیر، مدیریت شبکه برق ایران، مدیریت منابع آب ایران و سازمان حفاظت محیط زیست بوده است.
از شرایط تاسیس ذکر شده فوق برای بورس انرژی ایران می توان به این واقعیت دست یافت که اگر این وزراتخانه ها وارگان‌ها از نهاد مالی بورس انرژی حمایت نکنند و تلاشی برای شکل دهی و قوت آن نگیرند، این نهاد نیزمانند دیگر ارگان‌های اقتصادی مصداق این جمله خواهد بود که بودنش بهتراز نبودنش است.
بورس انرژی نماد بازارمحوری صنعت نفت
با خصوصی شدن شرکت‌های پتروشیمی و پالایشگاه‌ها و بورسی شدن برخی از این شرکت ها، نشان از حضور بیشتر شرکت های وابسته صنعت نفت به بورس شد. اما ورود این شرکت‌ها صرفا تنها به بورس انرژی نبود بلکه شرکت بورس کالا و شرکت اوراق بهادار تهران نیز به انجام مبادلات شرکت های وابسته به صنعت نفت نیز پرداختند.
حدس و گمان ها از دلایل تاسیس بورس انرژی ایران وجود دارد که اساسا دلیل اصلی تاسیس این نهاد مالی چه بود؟ چرا با وجودی که ایران منابع عظیم نفت و گاز دنیا را در اختیار دارد اما هنوز هم نتوانسته است برای این محصولات غنی، بازار خرید و فروش غیر انحصاری آن هم در یک نهاد مالی غیر دولتی، اختصاص دهد؟ چرا با وجودی که در بورس انرژی با گذشت چند سال از تاسیس آن هنوز موضوع عرضه نفت خام، نفت سفید، نفت کوره، گاز، بنزین و دیگر فراورده های آن فراهم نیست؟ چرا در زمان تاسیس این نهاد مالی به این موضوع پرداخته نشده است که صنعت نفت ایران یک نهاد مالی انحصاری و در اختیار دولت است و بازاری برای معاملات در بازار غیر دولتی ندارد؟
گفتنی است که در تاریخچه تاسیس بورس انرژی ایران، معاملات بورس نفت صورت گرفته است اما در مدت زمان کوتاهی به دلیل سازوکارهای پیچیده معاملات آن متوقف گردید.
در همان زمان تاسیس بورس انرژی ایران با وجود همه چالش‌های پیش رو، در بیست و دوم تیرماه ۱۳۹۰ نفت خام با حضور معاون اول رییس جمهوری روی تابلو معاملات بورس کالا رفت. با پیگیری صورت گرفته نیز درهفدهم فروردین ۱۳۹۳ شرکت ملی نفت ایران با عرضه ۲ هزار و ۹۲۰ بشکه نفت خام در بورس انرژی به قیمت هر واحد سه میلیون و ۶۰ هزار ریال، این طرح دوباره بازآفرینی شد. اما این عرضه  تنها برای مدتی و با حجم کم ادامه یافت تا اینکه گفته می‌شود به علت کاهش استقبال خریداران، به بن بست خورد و متوقف شد.
در حال حاضر بورس انرژی ایران محصولاتی از قبیل برق، میعانات گازی، فرآورده‌های اصلی نفتی شامل سوخت‌ هوایی، نفت‌گاز، نفت کوره و گاز مایع، فرآورده‌های ویژه پالایشگاهی از جمله آیزوفید، آیزوریسایکل، انواع حلال‌ها، اکسترکت، رافینت، بوتان، هگزان و SCO و در زمینه فرآورده‌های ویژه پتروشیمی نیز کالاهایی از قبیل پنتان، پنتان پلاس، نیتروژن مایع و ریفورمیت و در زمینه سایر حامل‌های انرژی کالاهایی از قبیل زغال‌سنگ، بنزول و قطران را در بازار فیزیکی و یا اوراق  مورد معامله قرار می دهد و همچنان عرضه نفت خامٰ، گاز، بنزین و دیگر فراورده‌های اصلی با وجود متقاضیان داخلی و خارجی با پیچیدگی‌هایی همراه است.
عرضه نفت در بورس، کلافی سردرگم
در همان زمان تاسیس بورس انرژی ایران، یک هدف بیش از دیگر اهداف به چشم می خورد و آن هم عرضه نفت خام و چند فراورده اصلی بود. زیرا این نهاد مالی مانند آنچه که در دیگر کشورها با اقتصاد آزاد رخ می‌دهد، نهاد مالی شفاف برای انجام معاملات محصولاتی است که در دسترس باشند. ایران که دارای کشوری غنی از منابع نفتی و قابل دسترس است، شاید لزوم ایجاد نهاد بورس انرژی می‌بایست زودتر تحقق می‌یافت و به سرعت نیز با رونق مبادلات مواجه می‌گردید. اما امروز در شرایطی قرار داریم که نه تنها رشد این نهاد مالی به صورت قطره‌ای صورت می‌گیرد بلکه عرضه محصول اصلی آن یعنی نفت خام با اشکالاتی همراه است.
در دنیا دیده می‌شود کشورهایی که اساسا تولید کننده نفت نیستند، اما بورس انرژی پر قدرتی را در اختیار دارند و توانسته اند معاملات پر رونقی ایجاد کنند. نمونه واضح آن کشور چین است که توانسته نهاد مالی انرژی را در بورس خود تقویت کرده و از این طریق بازار رقابتی و کشف قیمت مناسبی را راه‌اندازی کند. اما در کشور ما با وجود گذشت چند سال از تاسیس این نهاد مالی همچنان مدیران بورس و اوراق بهادار، چشم انتظار بیم وامیدهایی از سوی چند وزارتخانه و نهاد مرتبط  هستند که درنهایت چه زمانی این نهاد مالی، شکلی بنیادین به خود خواهد گرفت؟
از سوی دیگرمدیرعامل بورس انرژی تنها شخصیت حقوقی در سازمان بورس است که ترجیحا در این مورد اظهار نظر می‌کند. زیرا دیگر مدیران بورس از پاسخ به موضوعات بورس انرژی سرباز می‌زنند و ترجیح می‌دهند تنها مدیرعامل بورس انرژی در این زمینه اظهار نظر کند. وی که همچنان امیدوار به رونق بیشتربورس انرژی است، اخیرا در نمایشگاه بورس در سخنانی تاکید کرد: دولت به دلیل الزامات قانونی باید بخش قابل توجهی از محصولات حوزه نفت و فراورده های آن را از طریق بورس به فروش بگذارد. کشور ما به لحاظ تولید نفت و فرآورده های آن یک نام و برند در دنیاست و در این زمینه متقاضیان خرید بسیاری دارد اما مشکل ما عرضه نفت است. عرضه محصولاتی که در انحصار دولت است.
حسینی مدیرعامل بورس انرژی همواره از برگزاری جلسات متعدد با وزارت نفت در زمینه عرضه محصولات اصلی صنعت نفت به بورس انرژی سخن می‌گوید و با توجه به وجود خریداران نفت خام در بورس انرژی تسریع در انجام این امر را از سوی دولت طلب می‌کند. وی در نمایشگاه بورس اظهار امیدواری کرد: شروع سال ۹۷ را تلنگری برای تسریع و سرعت بخشیدن به موضوع شکل گیری بورس انرژی و عرضه محصولات اصلی به آن می‌دانیم. در واقع‌ بعضی از فرآورده هایی مانند نفت سفید و یا نفت کوره و همچنین نفت خام عمدتا بازار صادراتی دارند ومناسبات بین المللی می‌تواند در فروش آن‌ها در بورس انرژی تاثیر گذارباشد. به عبارت دیگر به دلیل معاملات ارزی و نقل و انتقالات عرضه نفت خام درحجم بالا می تواند مانعی برای عرضه نفت خام در بورس انرژی باشد. اما بورس انرژی با مذاکراتی که با بانک های عامل انجام داده این موضوع قابل حل است. درواقع مسئله اصلی این است که باید در بدنه دولت و وزارت نفت به خصوص نسبت به اجرای ماده ۴ قانون برنامه ششم، دولت عرضه نفت خام در بورس انرژی را عملیاتی کند و این کار با ابزارها و مهندسی مالی نقش مثبت خود را دربازار به خوبی نشان می‌دهد.
با ارزیابی های صورت گرفته،  بورس انرژی ایران نهاد مالی بسیار کوچکی است که سعی دارد به سرعت جایگاه خاصی در زمینه بازار محور بودن صنعت نفت دنبال کند؛ اما هنوز چشم به تصمیمات دولت دوخته است تا در هیات دولت این موضوع به سرعت عملیاتی شود. زیرا گفته می‌شود این موضوع در وزارت نفت و دیگر نهادهای متولی مورد پذیرش واقع شده است. حتی به گفته مقامات آگاه در کمیسیون انرژی دولت نیز عرضه نفت خام به تایید رسیده است اما در هیات دولت به دلیل ساختارهای مالی و مبادلات ارزی آن مصوب نشده است. به عبارتی هنوز با گذشت چند سال و اعلام اهمیت آن حتی از سوی مسئولین و دولت نیز عرضه نفت خام و چند فراورده اصلی نهایی نشده است.  
به اعتقاد کارشناسان حوزه اقتصاد انرژی، راه اندازی بورس نفت و تقویت بازار محور بودن اقتصاد انرژی، گام بزرگی است که تاثیرآن در بخش های مختلف صنعتی، گمرکی، بازرگانی و حمل و نقل کشور جاری خواهد شد. بورس نفت خام بازاری برای کاهش ریسک معاملات نفتی، کاهش بی‌ثباتی و شفافیت در این کالا می شود.  
جان کلام اینکه، بورس انرژی ، به عنوان یک بورس کالایی، تشکلی خودانتظام است که امکان معاملات فیزیکی حامل‏‌های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای مذکور را دارد. در بورس انرژی ایران نیز مشابه سایر بورس‏‌ها، تعداد زیادی خریدار و فروشنده حضور داشته که با انجام داد و ستد در فضایی رقابتی، دستیابی به قیمت‎های تعادلی حامل‏‌های انرژی را میسّر می‏‌سازند. اما به شرطی که مجریان قانون با ایجاد فضای تعاملی نسبت به اجرای قانون و رفع هر گونه انحصار زمینه حضور و عرضه بیشتر محصولات را در بورس انرژی فراهم آورند.