براساس برآورد صورت گرفته بیش از ۹۵ درصد سوخت نیروگاههای کشور از طریق گاز تامین می شود
. میزان مصرف گاز توسط نیروگاهها سالانه روند رو به رشدی داشته است. به طوری که سال ۹۶ به نسبت سال قبل آن ۹ درصد و سال ۹۷ به نسبت سال ۹۶ در حدود ۱۱ درصد رشد نشان می دهد.
در حال حاضر سوخت اول تمامی نیروگاههای گازی و سیکل ترکیبی، گازطبیعی و سوخت دوم آنها گازوئیل و مازوت است. مصرف گازطبیعی علاوه بر مزیتهای زیست محیطی، منجر به کاهش هزینههای تعمیر و نگهداری و افزایش قابلیت اطمینان بهرهبرداری از واحدهای نیروگاهی نسبت به سوخت مایع است
. بنابراین هم اکنون بیشترین مصرف بخش نیروگاهی کشور از گاز طبیعی تامین میشود
.
اما نکته حائز اهمیت در زمینه میزان افزایش مصرف گاز و بهینه نبودن این نوع مصرف در نیروگاه هاست. براساس آمارهای شرکت ملی گاز ایران، مصرف گاز بخش نیروگاهی در سال ۹۶ در حدود ۶۲ میلیارد متر مکعب و در سال ۹۷ حدود ۷۰ میلیارد مترمکعب بوده است و این میزان نشان می دهد که مصرف گاز توسط نیروگاهها به صورت تصاعدی هر ساله رو به افزایش است.
البته ساخت نیروگاه های جدید تا حدودی به میزان افزایش مصرف هم مربوط است اما با توجه به راندمان تولید برق و میزان گاز دریافتی نیروگاه ها، این گلایه افزایش مصرف قوت می گیرد که باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
حسن منتظر تربتی مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در گفتگویی با خبرنگارسهام انرژی گفته بود، نیروگاه ها گاز را به درستی مصرف نمیکنند و اظهار امیدواری کرده بود که وزارت نیرو باید برنامه ریزی مناسبی برای بهینه سازی مصرف گاز نیروگاهها دنبال کند
.
وی پیشنهاد استفاده از قانون بند ق را برای تامین مالی تجهیزات و سرمایه گذاری بخش خصوصی مطرح کرد تا این سرمایهگذاری مضاعفی به نیروگاه ها برای بهینه سازی مصرف سوخت تحمیل نکند. اما به نظر یکی از نکات اساسی در میزان افزایش مصرف گاز توسط نیروگاهها، نبود استاندارد در گاز دریافتی بوده است ؛ به عبارتی گاز تحویلی به نیروگاه ها از کیفیت مناسبی برخوردار نبوده و این امر منجر به افزایش مصرف توسط نیروگاه ها می شود.
محسن امیری معاون مهندسی و برنامه ریزی نیروگاه دماوند در گفتگو با سهام انرژی بیان کرد: گاز تحویلی به نیروگاه ها از استاندارد کافی برخوردار نیست و با توجه به اینکه دستگاه ها و تجهیزات ما با لایسنس شرکت زیمنس فرانسه کار می کنند و این تجهیزات تعریف خاصی از گاز استاندارد دارند، لذا برای ارائه راندمان کافی مجبور به میزان مصرف بیشترمی شوند.
وی اضافه کرد: مشکل گاز تحویلی بی کیفیت به نیروگاه ها از زمان تاسیس نیروگاه ها وجود داشته است و سالیان سال این مجادلات وزارت نیرو با وزارت نفت بوده است.
وی درزمینه این لایسنس ها گفت: با اینکه شرکت مپنا این تجهیزات را می سازد اما لایسنس مپنا نیز شرکت زیمنس است زیرا این استاندارد، بینالمللی و جهانی است. مثلا برای داشتن ۴۸ یا ۴۹ درصد راندمان قطعا تعریف کمترین پرت سوخت را این دستگاه ها و تجهیزات دارند اما وقتی این سوخت با کیفیت پایین دریافت می شود ما را به سمتی سوق می دهد که از سوخت بیشتری استفاده کنیم.
امیری اضافه کرد: اگر به سایت زیمنس مراجعه کنید لایسنس ها روی تجهیزات تعریف شده است؛ مثلا میزان مصرف گاز طبیعی با میزان استاندارد مشخص شده است. زمانی که ما سوخت دریافتی را در آزمایشگاه ها مورد آزمایش قرار می دهیم میبینیم که از میزان استاندارد بینالمللی پایین تراست و با وجود مذاکراتی که طی سنوات گذشته با وزارت نفت داشتیم اما این مذاکرات نتیجه نداده است .
این مدیر نیروگاهی به استهلاک تجهیزات هم اشاره کرد و گفت: این گاز با کیفیت پایین به قطعات مصرفی و لوازم یدکی همه صدمه می زند و عمر مفید آنها را کمتر می کند.
در صنعت نیروگاهی منابع متفاوتی برای تامین انرژی مورد استفاده قرار میگیرد که در کشور ما به دلیل برخورداری از منابع غنی نفت و گاز، استفاده از سوختهای فسیلی برای تولید برق مرسومتر است
. اما اینکه این منابع به وفور در دسترس هستند میتوانند به میزان بیشتری مصرف شوند؟ میزان گاز تحویلی به نیروگاه ها در فصول مختلف سال متغییر است لذا استاندارد مصرف، عادات مصرف را مدیریت می کند. از سوی دیگر به بیان نیروگاه ها، قطعا این مجتمع های نیروگاهی علاقه ای به پرداخت مازاد گاز مصرفی و استهلاک دستگاه هایی که با سرمایه دلاری تولید و خریداری می شوند را ندارند وقطعا در صورت لزوم در مصرف مدیریت خواهند کرد. بنابراین باز همه در اینجا مانند دیگر بخش های اقتصادی یک اجماع و همخوانی می طلبد تا هر حوزه برای صرفه جویی در مصرف و حفظ منابع ملی برای آیندگان نسبت به این امر جدی تر باشند و قدم های موازی برای انجام هر کاری بردارند.
گزارش : مریم بابایی