دکتر علی صادقین کارشناس بورس کالا و انرژی در گفتگو با "سهام انرژی" بازار قیر را به دو بخش بازار داخلی و خارجی تقسیم کرد و در این زمینه اظهار داشت: باید برای کالای قیر بازار داخلی و خارجی را جداگانه تحلیل کنیم. در زمینه بازار خارجی باید گفت که صادرات این محصول به دلیل تحریم ها و محدودیت فروش کم شده است اما همچنان از طریق بازارهای امارات، عمان و حتی شرکت های ثالث به فروش می رسد و مشتریان خاص خود را همچنان دارد. اما مشکل اصلی که برای صادرکنندگان قیر بوجود آمده بحث نقل و انتقالات محصول و تبادلات مالی است.
وی افزود: قیر ایران به دلیل کیفیت در جهان مشتریان خود را دارد و برای تولیدکنندگان نیز به دلیل مزیت نسبی یعنی در دسترس بودن مواد اولیه آن هم ارزان می تواند شرایط مطلوبی برای تولیدکنندگان داشته باشد. اما در مجموع به دلیل تحریم ها این میزان نسبت به گذشته کاهش یافته است و این کاهش هم محسوس است.
این کارشناس افزود:‌ برخی از کالاها مانند قیر و حتی محصولات پتروشیمی بیشتر برای اهداف صادراتی تولید می شود ومنابع ارزی هدف آنهاست و زحمات زیادی برای به دست آوردن این بازارها متحمل شدند لذا هر گونه نگرانی طبیعی است. اما این موضوع فقط مربوط به صادرکنندگان و تولید کنندگان قیر نیست این محدودیت در زمینه تمام محصولات صادراتی به دلیل تحریم‌ها وجود دارد و قابل لمس است.
صادقین گفت: روند صادرات نزولی اما در حال انجام است. در واقع آمار دلاری ما نسبت به صادرات قیر کاهشی است ولی آمار ریالی ما که به افزایش نرخ ارز در سامانه نیما بستگی دارد ارقام بالایی نشان می دهد.
این کارشناس تاکید کرد:‌ برخی از شرکت های بزرگ که آمار صادرات قیر را ارائه می دهند فقط آمار مربوط به عملیات صادراتی خود را ارائه می دهند اما در حال حاضر صادرکنندگان خرده پایی داریم که با داشتن کارت بازرگانی قیر هم صادرمی‌کنند و لزوما قیر را از همین شرکت های بزرگ خریداری می کنند که این شرکت ها ممکن است به طور رسمی این ارقام را به عنوان گزارش صادراتی خود گزارش ندهند. درواقع این صادرکنندگان خرده پا تحریم ها را دور می زنند و محصول را به دست مصرف کننده می رسانند.
بازار داخلی برای تولیدکنندگان قیر گشایش راه
صادقین در بخشی از تحلیل خود بازارهای داخلی را هدف قرارداد تا این بخش از تولیدکنندگان بتوانند با زیان پیش رو مقابله کنند. وی دراین‌باره گفت: بر مبنای بودجه سال ۹۸ دولت چند هزار میلیارد تومان برای روکش آسفالت ها و خرید قیر اختصاص داده است که این موضوع می‌تواند در صنعت قیر یک محرکی برای تقاضای داخلی باشد و منجر به تقویت بازار قیر در داخل کشور شود.
وی گفت: به منظور توسعه بخش راهسازی و حوزه حمل و نقل کشور این رقم در بودجه ۹۸ منظور شده که این موضوع می تواند برای حمایت از تولیدکنندگان حوزه قیر هم باشد.
نوع قیمت گذاری مواد اولیه قیر و فروش محصول نهایی
دکتر صادقین در زمینه قیمت گذاری مواد اولیه فراورده های نفتی گفت:‌ صادقانه بگوییم که مواد اولیه این نوع کالاها و در مجموع کامودیتی ها باید برمبنای قیمت های جهانی باشد که نیست. اگر در تعیین قیمت انصاف را رعایت کنیم باید قیمت های جهانی را در نظر بگیریم. اما نوع قیمت هایی که تعیین می شود به دلیل اضطرار و حمایت از تولید است و به این دلیل قیمت‌های پایین‌تری مصوب می شود.
وی در ادامه اضافه کرد: نه تنها در زمینه مواد اولیه قیر بلکه در زمینه آهن، آلومینیم و دیگر محصولات نیز قیمت ها قابل مقایسه با بازارهای جهانی نیست. از سوی دیگر کاهش فروش مواد اولیه فرآورده در بورس کالا نمی تواند دلیل پایین بودن قیمت باشد علت اصلی تحریم و محدودیت هاست.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: فروش نفت خام این روزها می تواند با قیمت های پایین در بازارهای خارجی عرضه شود اما می بینیم به دلیل تحریم ها هم نمی توانیم با قیمت پایین نفت بفروشیم چون محدودیت عرضه داریم. در نهایت مشکل امروز بازار ما قیمت نیست بلکه محدودیت در فروش است .