میدان گازی پارس جنوبی بزرگترین منبع گازی جهان است که بر روی خط مرزی مشترک ایران و قطر در خلیج فارس قرار دارد و یکی از اصلیترین منابع انرژی ایران به شمار میرود. این میدان گازی به عنوان بزرگترین میدان گازی جهان، 40 تریلیون متر مکعب گاز طبیعی ( 21 درصد از کل گاز دنیا) و حدود ۵۰ میلیارد بشکه میعانات گازی را در خود ذخیره کرده است
.
مساحت این میدان گازی 9700 کیلومتر مربع است که سهم ایران 3700 کیلومتر مربع وسعت، برآورد شده است. ذخیره گاز ایران از این بخش 14.2 تریلیون متر مکعب گاز درجا به همراه 19 میلیارد بشکه میعانات گازی است که 8 درصد از کل گاز دنیا و 47 درصد از ذخایر گاز کشور را شامل میشود
. 7.5 ميليارد بشكه نفت خام در لايههاي نفتي و وجود بزرگترين منبع هليوم، از نظر ارزش اقتصادی دارای جايگاه بینظير و منحصر به فردی در اقتصاد ملی كشور است
.
شروع به احداث سازه های استحصال گاز از این میدان عظیم گازی و نصب و راه اندازی آن در ایران به سال های دهه 1370 بر می گردد. پروژه هایی که با فراز و نشیب بسیار اعم از کمبود و نوسانات منابع مالی از یک سو و تحریم ها از دیگر سو در برهه ای از زمان منجر به تعلل در ساخت و نهایی شدن برخی از فازهای گازی پارس جنوبی شد اما با همت مهندسان و تلاش گران ایرانی از اواخر دهه 1380 عملیات احداث و بهره برداری این فازهای گازی سرعت بیشتری به خود گرفت به طوری که هم اکنون با احداث و راه اندازی 23 فاز خشکی و دریایی میزان برداشت گاز از این میدان به 680 میلیون متر مکعب در روز می رسد.
از 24 فاز تعریف شده پارس جنوبی بیشترین میزان آن در مرحله بهره برداری قرار دارند و تنها بخش اندکی از فازهای تعریف شده در پارس جنوبی در مرحله ساخت(فاز11)، توسعه و بهره برداری هستند که با گذر اندک زمان و انجام مراحل نهایی، استحصال گاز از این میادین هم صورت خواهد گرفت.
یکی از فازهای تعریف شده پارس جنوبی که هفته گذشته 12 بهمن ماه مراحل پایانی آن سپری شد، نصب سکوی 14
D به عنوان چهارمین و آخرین سکوی فاز 14 پارس جنوبی و از چهار سکوی دریایی این فاز بود که با نصب این سکو و بهره برداری گاز از آن، پرونده ساخت فاز14 پارس جنوبی به عنوان فاز دریایی این میدان گازی بسته شد و یکی از افتخارات این فاز، ساخت، نصب و بهره برداری آن توسط مهندسان توانمند و تلاشگران ایرانی بود.
نصب سکوی 14D آخرین سکوی دریایی فاز 14پارس جنوبی
در فاصله 105 کیلومتری ساحل کنگان و در آب های نیلگون خلیج فارس، چهار سکوی عظیم دریایی با عنوان فاز14 پارس جنوبی جهت استحصال گاز نصب و راه اندازی شده اند. عملیات ساخت و اجرای این چهار سکوی گازی در قالب کنسرسیومی متشکل ازسازندگان ایرانی و به راهبری سازمان گسترش و صنایع نوسازی ایران ( ایدرو) و با قرارداد طرح توسعه ای در 25 خرداد 1389 در قالب طرح های موسوم به 35 ماهه تایید و به امضا رسیده است.
این کنسریوم متشکل از سازمان گسترش و نوسازی ایران (ایدور)، شرکت مدیریت طرح های صنعتی ایران، شرکت مهندسی و ساخت تأسیسات دریایی ایران، شرکت ملی حفاری ایران، شرکت مجتمع کشتی سازی و صنایع فراساحل ایران، شرکت مدیریت پروژه های نیروگاهی ایران (مپنا)، شرکت پایندان و شرکت ماشین سازی اراک است.
منبع مالی ساخت این چهار سکوی عظیم گازی فاز14 پارس جنوبی، به مبلغ 5 میلیارد و 250 میلیون دلار بوده است که هر کدام از این سکوها پس از انجام عملیات ساخت در شرکت صنعتی دریایی ایران(صدرا) با شناور نصاب به محل و موقعیت مخزن منتقل و نصب شده اند.
سکوهای فاز 14 پارس جنوبی به ترتیب ساخت و زمان نصب آن ها عبارتند از: سکوی 14
A ( 4 بهمن 96 )، سکوی14
C( 14 شهریور 97 )، سکوی14
B ( 22 تیرماه 98 ) در محل استحصال گاز قرار گرفتند و روزانه به میزان 42.4 میلیون متر مکعب گاز از این سه سکوی مذکور برداشت می شود.
سکوی چهارم این فاز به عنوان آخرین ابرسازه دریایی فاز 14 پارس جنوبی، هفته گذشته ( 12 بهمن 98 ) پس از انجام عملیات ساخت، تحت عنوان سکوی 14
D با وزن 2400 تن توسط شناور نصاب
HL-5000 به محل مخزن جهت استحصال گاز نصب شد که پس از انجام مراحل پیش تولید عملیات استحصال گاز از این سکوی گازی صورت می گیرد.
هم اکنون عملیات نصب متعلقات سکوی 14
D شامل پل ارتباطی و مشعل توسط شناور نصاب
SEA PAD آغاز شده و با بهره برداری از این سکو ظرفیت برداشت گاز غنی از موقعیت مخزنی فاز 14 پارس جنوبی 14.2 میلیون مترمکعب افزایش یافته و به 56.6 میلیون متر مکعب در روز میرسد
.
بر اساس گزارشات شرکت نفت و گاز پارس به عنوان مسئول طرح توسعه کلیه فازهای گازی پارس جنوبی، مراحل هوکآپ، راهاندازی و بهرهبرداری سکوی 14
D آخرین اقدام در تکمیل بخش فراساحل است و این سکو بر مبنای پیش بینی ها تا پایان سال 98 در مدار تولید قرار خواهد گرفت.
طرح توسعه فاز 14 پارس جنوبی
طرح توسعه فاز 14 پارس جنوبی با هدف تولید 56.6 میلیون متر مکعب گازغنی در روز و تولید روزانه 75 هزار بشکه میعانات گازی آغاز به کار کرد. همچنین این فاز گازی با تولید روزانه 400 تن گوگرد و سالانه یک میلیون تن گاز مایع و یک میلیون تن گاز اتان فرآوری می شود
.
تاسیسات دریایی این فاز با احداث و نصب چهار سکو و جمعاً 44 حلقه چاه در فاصله 105 کیلومتری ساحل کنگان واقع شده است. انتقال گاز از این چهار سکو توسط دو رشته خط لوله 32 اینچ دریایی به طول تقریبی (هر خط) 105 کیلومترو دو خط لوله 4 اینچ دریایی جهت انتقال محلول گلایکول به طول تقریبی (هر خط) 105 کیلومتر ساخته شده است.
عملیات انتقال گاز و انجام مراحل جداسازی، بازیافت، مخازن ذخیره سازی
LPG و ... از جمله مراحلی است که پس از استحصال گاز و عملیات انتقال به ساحل صورت می گیرد که ایجاد پالایشگاه فاز 14 در ساحل جهت انجام مراحل استفاده از گاز نیز ازجمله اهداف طرح توسعه فاز 14 پارس جنوبی است. این تاسیسات ساحلی عبارتند از:
-
واحدهای دریافت و جداسازی گاز و میعانات، تثبیت میعانات گازی
-
چهار ردیف تصفیه گاز شامل واحدهای شیرین سازی، نمزدایی، تنظیم نقطه شبنم و مرکاپتانزدایی هر کدام به ظرفیت
-
پالایش 500 میلیون فوت مکعب در روز
-
واحد فشرده سازی و تراکم گاز جهت صادرات
-
واحدهای استحصال و بازیافت گوگرد به همراه واحد جداسازی و دانه بندی گوکرد و واحد احیاء منواتيلن گلایکول
-
سرویسهای جانبی شامل بخار، توزیع برق، آبگیری از دریا و سرویس های متفرقه از قبیل نیتروژن، هوای فشرده و غیره
-
سیستم تصفیه آب های صنعتی و فاضلاب و سیستم های مشعل جهت تخلیه اضطراری
-
سیستم سوخت گاز و دیزل پالایشگاه
-
سیستم آب آتش نشانی(مخزن و تلمبه ها و شبکه) اطاق های کنترل، پست های برق، آزمایشگاه، انبار، کارگاه، دفاتر و غیره
-
چهار مخزن جهت ذخیره و صادرات میعانات گازی
-
مخازن ذخیره سازی LPGاست.
رکورد داخلی سازی در احداث فاز 14 پارس جنوبی نماد توانمندی سازندگان و مهندسان ایرانی در پیشبرد این طرح عظیم گازی بود که در زمان مقرر سکوهای این فاز را یکی پس از دیگری ساخته و روانه آب ها کرد.
در مجموع با بهرهبرداری و توسعه فاز 14 ميدان گازی پارس جنوبی علاوه بر افزایش تولید، حجم قابل توجه استحصال گاز از میادین مشترک را در برخواهد گرفت. با احداث و توسعه این فاز و دیگر فازهای پارس جنوبی توانستیم سهم ایران را در تولید گاز با قطر برابر کنیم و یا در جایی هم در تولید گاز از رقیب خود پیشی بگیریم.
توسعه این فاز گازی و دیگر فازهای پارس جنوبی علاوه بر افزایش تولید و مزیت رقابتی بودن در موارد دیگری اعم از ایجاد اشتغال، رفع محروميت و فقرزدايی، ايجاد زمينه فعاليت های صنعتی و ... تاثیر گذار بوده است؛ به طوری که در چشمانداز آينده میتوان اين منطقه را یکی بزرگترين قطب صنعتی توليد انرژی در جهان ديد كه زمينهساز ايجاد پايههای توسعه اقتصادی و اجتماعی ايران در سال 1400 خواهد بود
.