چند سالی بود که تلخی و بوی آب سنندج به عنوان موضوعی نگران کننده در بین مردم و رسانه ها مطرح می شد و مردم سنندج نیز به دلیل عدم اطمینان از شرب ویا غیرشرب بودن آب ترجیح می دادند از آب شهری به عنوان آب آشامیدنی استفاده نکنند و به خرید بطری های آب آشامیدنی و یا تهیه آن از دیگر منابع آب شهری اقدام می کردند.
مشکل آب سنندج در آن سال ها که تقریبا به سال های 1394 تا 1400 برمی گردد، مربوط به تامین آب شهر از سد قشلاق بوده است. کارشناسان کنترل کیفیت آب سنندج می گویند تنها مشکل شایع آب، بدمزگی آب بوده و آبی که از سد قشلاق تامین می شده عاری از هر نوع آلایندگی بوده و حتی از پارامترهای کیفیت آب شرب نیز برخوردار بوده است.
در واقع، موضوع اصلی آن بود که خروج آب از سد قشلاق به دلیل گذر از مناطق مختلف و تاثیرگذاری عوامل محیطی می توانست در مزه آب تاثیر بگذارد و با وجودی که تصفیه آب بر اساس استاندارهای لازم اعم از کلرزایی و غیره صورت می گرفت اما این مزه و طعم نامطلوب همچنان در آب وجود داشت و این نگرانی را در بین مردم استان ایجاد کرده بود. تا اینکه در سال 1399 با کلنگ زنی سد آزاد و انتخاب راهکار دیگری به عنوان جایگزین خط انتقال آب به سنندج در دستور کار اجرایی و عملیاتی قرار گرفت و برای در دسترس بودن آبی مطلوب، این سد در آذرماه سال 1401 در دولت سیزدهم به بهره برداری رسید تا مردم شهر سنندج از آب شرب با کیفیت و پایدار بهره مند شوند.
احداث سد آزاد و تامین آب پایدار و باکیفیت
یک سالی از بهره برداری سد آزاد می گذرد و تاکنون 55 میلیون متر مکعب از آب این سد جهت استفاده مردم شهر سنندج به تصفیه خانه آب شرب این شهر منتقل شده و این آب باکیفیت در دسترس مردم شهر قرار گرفته است و میزان رضایتمندی مردم از آب باکیفیت در گزارش های مردمی نیز وجود دارد.
اشرفی رئیس کنترل کیفیت آب سنندج در بازدید خبرنگاران از پروژه خط انتقال آب سد آزاد به سنندج، با بیان این نکته حیاتی که در حال حاضر آب شهر سنندج از حتی آب تهران و آب معدنی های برند نیز مطلوب تر است گفت: در گذشته که آب شرب شهر سنندج از سد قشلاق صورت می گرفت این آب در معرض آلاینده های بیولوژیکی قرار داشت و یک سری میکروجلبک هایی وارد آب می شدند و این میکروجلبک ها مواد شیمیایی را در آب آزاد می کردند و این مواد شیمیایی بویی شبیه به خاک کپک زده به آب می داد. در واقع مصرف کننده حس خوبی نسبت به استفاده از آن آب را نداشت.
وی ادامه داد: لازم به ذکر است که به واقع در آن زمان از نظر پارامترهای شیمیایی در آب سد قشلاق، مشکل میکروبی در آب شرب نبود و آب کاملا در حد مصرف شرب به شهر منتقل می شد اما از نظر پارامتر بیولوژیکی، طعم و بوی نامطلوبی داشت و این نگرانی وجود داشت که ممکن است مشکل بیولوژیکی روی دیگر پارامترهای آب نیز تاثیر منفی بگذارد.
اشرفی گفت: خوشبختانه بعد از تغییر منبع آب از سد قشلاق به سد آزاد آن مشکل بیولوژیکی برطرف شده است و در حال حاضر پارامتر بیولوژیکی و شیمیایی آب سنندج در حد استاندارد است. در واقع پارامتر به خصوصی که مورد توجه است یکی نیترات آب است که باید گفت در حال حاضر آبی که از سد آزاد وارد تصفیه خانه می شود دارای نیترات 2
ppm است درحالیکه استاندارد ملی و مجاز نیترات آب زیر 50
ppm است و این بدان معناست که آب سنندج از نظر کیفیت با حد مجاز نیز فاصله مطلوبی دارد.
به گفته اشرفی نیترات موجود در آب سنندج که از سد قشلاق منتقل می شد نیز 4
ppm بود و این بدان معناست که آب سنندج در آن زمان نیز قابل شرب بوده است.
این کارشناس در خصوص سختی آب سنندج که از سد آزاد منشعب می شود نیز گفت: سختی آب سنندج زیر 200 یعنی در حد 170 است درحالیکه آب مطلوب، سختی 250 و مجاز آن 500 است و این نشان می دهد ما با وضعیت مجاز نیز فاصله مطلوبی داریم. در واقع آب سنندج در حال حاضر در شرایط بسیار مطلوبی قرار دارد و دائم در حال ارزیابی و پایش است.
وی در خصوص دیگر پارامترهای آبی گفت: آب سنندج که پس از انتقال آب از سد آزاد صورت گرفت دارای سولفات زیر 20 است که حد مجاز آن 200 است. از نظر کلراید نیز زیر 20 هستیم که حد مجاز آن تا 250 اعلام می شود. به عبارتی آب سنندج اصلا فسفات و نیترید ندارد واین بدان معناست که آب سنندج عاری از هر گونه فاضلاب و کودهای کشاورزی است.
کارشناس کیفیت آب سنندج اعلام کرد: وضعیت شیمیایی آب سنندج بسیار مطلوب است و از نظر شیمیایی و بیولوژیکی قابل مقایسه با آب تهران و گاها در حد آب مقطر بدور از هر گونه آلایندگی است.
مسیر پروژه آبرسانی سد آزاد
مسیر پروژه آبرسانی از سد آزاد به تصفیه خانه شهر سنندج به طول 60 کیلومتر و با انشعاب حدود 27 کیلومتر و با ارتفاع پمپاژ 480 متر است که با بهره‌برداری کامل از این شبکه آبرسانی امکان انتقال 57 میلیون مترمکعب آب را به تصفیه‌خانه سنندج برای جمعیت 700 هزار نفری، در افق سال 1425 مهیا می‌کند
.
در مسیر انتقال آب از سد آزاد به سد قوچم که 88 کیلومتر و مسیر غرب به شرق کردستان است، از این مسیر اختصاصی 27 کیلومتر برای هدایت آب به تصفیه‌خانه شماره
یک و
دو شهر سنندج ایجاد شده است که آب شرب از این مسیر به تصفیه‌خانه شماره یک با ظرفیت 1000 لیتر بر ثانیه در شبکه آبرسانی شهر توزیع می شود.
هم اکنون 100 درصد جمعیت شهر سنندج از آب سد آزاد استفاده می‌کنند و سامانه انتقال آب و عملیات اجرایی آبرسانی به شهرهای قروه و دهگلان جهت تأمین آب شرب این شهرها از شهر قوچم در حال اجراست تا بخش شرقی استان کردستان نیز از آب پایدار شرب بهره‌مند شوند
.
حسین راهنورد معاون اجرایی سد آزاد در بازدید خبرنگاران از سد آزاد و تصفیه خانه آب شرب سنندج گفت: در آذر 1401 سد آزاد افتتاح شده است و از آن زمان55 میلیون مترمکعب آب، مستقیم به تصفیه خانه ارسال می شود. تاکنون 850 میلیارد تومان هزینه شده است و تقریبا 50 میلیارد دیگر لازم است تا ساماندهی و دیگر کارهای تصفیه خانه انجام شود.
وی ادامه داد: آنچه نیاز به هزینه دارد بخش سیستم های ابزار دقیقی است تا مثلا بتوانیم همزمان ورودی آب سد را با ورودی آب به تصفیه خانه را رصد کنیم.
وی با تاکید بر اینکه پایداری آبِ با کیفیت شهر سنندج برقرار است گفت: در پیک تابستان امسال حداکثر 2.4 مترمکعب بر ثانیه آب به تصفیه خانه از سد آزاد ارسال کردیم و علاوه بر آن یک سری از باغات را هم در مسیر از خدمات آبرسانی بهره مند کردیم تا در بخش توسعه کشاورزی مفید واقع شود و قرار است در آینده 4200 هکتار مسیر باغات را آبیاری کنیم.
مریم میخانک بابایی