مریم بابایی- باز زمستان و باز هم آلودگی هوای شهرها و تعطیلی های پی درپی مدارس کشور.
شاید یک تا دو دهه ای در کشور، موضوع آلودگی هوای شهرها مطرح بوده است. آلودگی که در زمان وارونگی هوا یعنی از نیمه پاییز تا پایان زمستان، موضوع نگران کننده ای تلقی می شود و برخی آن را به شرایط بد آب و هوایی یا همان دلیل وارونگی هوا تعبیر می کنند و برخی دیگر نیز به اشکالات مدیریتی آن را مرتبط می دانند. در نهایت نیز همین موضوع  نگران کننده آلودگی هوا، با اتمام زمستان به فراموشی سپرده می شود و هیچ نهاد و ارگانی مدیریت آن را برعهده نمی گیرد و هر یک دیگری را مقصر ایجاد آن می دانند.
البته آنچه مسلم است، به نظر آلودگی هوای شهرها این سال ها نسبت به چند سال قبل تر، یک امر عادی به حساب می آید به طوری که 25 آبان ماه 98 میزان آلودگی شهر تهران به شاخص 200 می رسد و شهردار تهران نیز الزام تخلیه شهر تهران را می دهد؛ اما مردم تهران همچنان نفس کشیدند و متوجه بار سنگین وعواقب زیان بار سلامتی خود هم نشدند.
بر اساس گزارش دفتر حمل و نقل و دبیرخانه شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور، شاخص آلودگی هوا (PSI ) اگر تا وضعیت 100 برسد می تواند در شرایط عادی باشد اما از رقم 101 تا 200 در شرایط  هشدار، 201 تا 300 در وضعیت اضطرار و بیش از 301 در شرایط بحرانی پایش شده است.
هر ساله آلودگی هوای کلان شهرها یک دلیل واضح و قابل دسترسی را به اذهان متبادر می کند که تنها بنزین می تواند دلیل این آلودگی باشد و اگر دیگر موضوعات اعم از خودروسازبه دلیل تولید خودروهای بدون استاندارد از یک سو و یا وجود میلیون ها خودرو فرسوده در کشور هم باشند باز انگشت اتهام انتشار گازهای آلاینده به سوخت "بنزین" نشانه می رود.
در دولت های گذشته به دلیل نبود امکانات تولید بنزین در کشور و سو مدیریت در تسریع ساخت پالایشگاه، تولید بنزین با حداقل توان در پالایشگاه های موجود و برخی پتروشیمی ها صورت می گرفت. از دیگر سو تحریم ها، واردات بنزین را مختل کرد و دولت وقت ناچار به تولید بنزین با امکانات و توانایی تولیدی آن زمان شد. بنزین تولید شده ای که اثرات سو خود را بر آلوده کردن هوای شهرها گذاشت و سازمان ملی استاندارد نیز با انجام آزمایشات متعدد نسبت به آلوده بودن این محصول تولیدی صحه گذاشت.
با روی کار آمدن دولت یازدهم، اولویت ساخت پالایشگاه ستاره خلیج فارس برای تولید بنزین با کیفیت در دستور کار قرار گرفت که علاوه بر رفع نیاز به بنزین وارداتی، تبعات آلایندگی هوا را نیز مرتفع کند. در سال 92 بنزین با کیفیت در ایران به صفر رسیده بود که با افتتاح ستاره خلیج فارس تولید بنزین با کیفیت آغاز شد که این تولید با کیفیت در دیگر پالایشگاه های کشور به اجرا گذاشته شد به طوری که در سال 96 تولید این نوع بنزین به 76 میلیون لیتر در روز رسید و با رشد تصاعدی  امروز به مرز 115میلیون لیتر در روز رسیده است . بنزینی که علاوه بر افزایش کمی، استانداردهای کیفی را نیز سرلوحه هدف گذاری خود قرار داد تا موضوعاتی از قبیل آلایندگی هوا را از بین ببرد. 
حال این روزها یعنی پاییز 98 به زعم گذشته همچنان  باور این آلودگی هوای شهرها با همان دلیل گذشته مطرح است که بنزین می تواند تنها دلیل آلودگی هوای امروز شهرها باشد. اما سازمان ملی استاندارد نیز نسبت به کیفی بودن بنزین تولیدی کشور مستنداتی را ارائه کرده است و حتی به گفته یکی از مدیران پالایش و پخش فراورده های نفتی اثبات کیفیت سوخت بنزین با مراجعه به سایت کنترل کیفیت هوا کاملا قابل احراز است که این بنزین تولیدی از بالاترین استانداردهای زیست محیطی برخوردار است.
بر اساس این ادعا و پایش سازمان حفاظت محیط زیست میزان مجاز گوگرد موجود در بنزین تولیدی کشور با استاندارد یورو4، 50 پی پی ام است.
حال سوال اینجاست که اگردلایل آلودگی هوای شهرها از "بنزین" تولیدی داخل نیست پس از کجا ناشی می شود؟ هر ساله کشورهای دیگری نیز از آلودگی هوا رنج می برند آیا در آن کشورها نیز بنزین غیر استاندارد به مصرف می رسد؟
ساخت خودرو داخلی و کیفیت این گونه خودروها موضوعی است که در گردونه بحث آلایندگی هوای کشور تاثیرگذار بوده اند موضوعی که برخی از مدیران ذیربط از بیان آن شانه خالی می کنند و ترجیح می دهند انگشت اتهام آلودگی را بر بنزین داخلی نشان دهند درحالیکه این ادعا وجود دارد خودروهای ساخت داخل تا چه حد می توانند با بنزین استاندارد تاب آوری کنند؟ بسیاری از کارشناسان با بررسی هایی مشخص کرده اند که یکی از مشکلات اصلی خودروهای غیر استاندارد این است که دي اكسيد نيتروژن و ذرات آلي غير قابل تجزيه توليد مي كنند كه تحت اثر اشعه خورشيد به ازن تبديل مي شود كه مهمترين آلوده كننده هوا است و اگر در چنین شرایطی ذرات گردوغبار با پدیده وارونگی هوا هم حاکم باشد شرایطی را ایجاد می کند که امروز همه ما در شهرهای کشور با آن مواجه هستیم.
این ادعای آلودگی هوا از خودروهای داخلی کاملا قابل استناد است که با تعطیلی مدارس و کاهش تردد از میزان آلایندگی شهرها کاسته می شود. چالش تولیدکنندگان بنزین در کشور با خودروسازان داخلی یکی از موضوعاتی است که هر سال با شروع فصل زمستان آغاز می شود که اخیرا هم نماینده یکی از خودروسازان داخلی اذعان کرد خودرو ساخت داخل با استاندارد بنزین یورو 5 تولید نمی شود؛ پس می توان به این سرنخ قدیمی و کهنه رسید که اگر تنها ذره ای خوردروسازان داخلی نسبت به تولید خودرو بر مبنای همان استانداردهای اولیه دنیا، خودرو ایرانی تولید کنند قطعا شرایط زیست محیطی زمستانه ما از شرایط مناسب تری برخوردار می بود. اینکه چه بنزینی برای چه خودرویی مصرف شود. به قول رانندگان مسافربر شهرها معتقدند که برای خودرو پراید و سمند چه فرقی دارد بنزین یورو 5 مصرف کند یا یورو 4 ، این گونه خودروها هر بنزینی را با اختلالات موتور بنزینی که دارند تبدیل به مواد سمی می کنند و این مواد در هوا پراکنده می شود.
موضوع بنزین آلوده شاید در دوره های گذشته که کشور با محدودیت های وارداتی مواجه بود می توانست یکی از آیتم های آلایندگی هوا محسوب شود. حال اینکه امروز همه مدیران اعم از تولیدکنندگان و حتی مصرف کنندگان خارجی که بنزین ایرانی را مصرف می کنند به کیفیت آن اذعان دارند و متقاضیان خارجی مشتری پروپاقرص بنزین ایران به دلیل کیفیت آن هستند، باید حداقل ما نیز به این ادعا اعتماد کنیم و باور داشته باشیم تولید بنزین داخلی در حد بالاترین بنزین استاندارد است و همین بنزین استاندارد به مردم عرضه می شود. بنابراین برای رفع آلودگی هوا و یافتن مقصر نهایی باید به سراغ دیگر آیتم های آلایندگی هوا رفت.