مریم بابایی- شاید در ابتدا تایید و باور این نکته که در صورت رشد و توسعه بازار می توان به جهش تولید در اقتصاد رسید تا حدودی سخت باشد البته این باور سخت مختص گروهی است که رشد این روزهای بازار سرمایه را حباب می دانند و در مجموع خط بطلان بر شالوده و بنیان رشد شاخص و ورود حجم قابل توجه سرمایه گذاران بر اقتصاد می دانند که این نیز تنها یک فرضیه وعقیده است و در همه اقتصادها همواره چنین عقاید مخالفی نسبت به هر نوع نگرش وتغییری وجود دارد. اما حداقل در این برهه از اقتصاد ایران می توان نسبت به عقاید حبابیون بازارسرمایه نظر مخالف داشت و با صراحت عنوان کرد حال و روز بازار سرمایه ایران علاوه بر سودآوری به سهامداران و سرمایه گذاران منجر به رشد پله ای بنگاه های بورسی شده است و طبعا تداوم این رویه در زمان کوتاه افزایش تولید و تجربه جهش تولید را به همراه خواهد داشت؛ گو اینکه بسیاری از شرکت های بورسی نسبت به جهش تولید ظرف سه ماهه اول سال 99 اذعان کرده اند.
اما در مجموع، رسیدن به جهش تولید در سال 99 از طریق بازار سرمایه به یک عامل اصلی و چند عامل فرعی بستگی دارد.عامل اصلی وبنیادی این فرضیه ورود نقدینگی و پول حقیقی به بازار است که شاهدیم این روزها به طور روزانه هزاران میلیارد تومان به چرخه بازار اضافه می شود و ارزش سهام شرکت ها و بنگاه های اقتصادی بالا می رود. نقدینگی که قبل ترها در بازارهای موازی بورس جا خوش کرده بود و با درآمدهای کاذب به رونق بازار دلالی دامن می زد. البته نقدینگی سرگردان در همه اقتصادهای دنیا امری بدیهی است اما هدایت اینها در هر اقتصادی نشان از برنامه ریزی جامع بویژه در حوزه های مالی وسرمایه گذاری کشورها دارد که در کشور ما به مدد تحریم ها و بسته شدن راه های بین المللی و نگاه درونگرا منجر به رونق بورس شده است.
این بورس امروز ما نیم قرنی است که وجود دارد و مدتی است بر سرزبان ها افتاده و رونق گرفته است درحالی که از قبل ترها می توانست به همین شیوه به کمک بنگاه های اقتصادی برای تامین مالی بیاید اما نگرش برونگرا مانع از این می شد که حتی تمرین و یا حتی به شیوه آزمایشی از این بازار بهره ای برده شود.
حال امروز بازار سرمایه در اقتصاد ایران شناخته شده تر است به طوری که اقتصاد دولتی با ساختارهای انحصاری به دنبال واگذاری و ارائه سهام خود در بورس است و شاهد بودیم که دولت توانست حتی با ورود به این بازار به صورت آزمایشی هزاران میلیارد تومان کسب درامد کند. حال که دولتی با چنین ساختاری توانسته است به این درآمد از بازار سرمایه برسد، وضعیت تامین مالی بنگاه های اقتصادی از بورس کاملا روشن است.
با یک بررسی در وضعیت شرکت ها می بینیم که بیشتر بنگاه های اقتصادی از رشد قابل توجهی از درآمدهای عملیاتی و افزایش منابع مالی طی حداقل از ابتدای سال تاکنون برخوردار بودند حتی در وضعیت بحران اقتصادی ناشی از کرونا این شرکت ها از سودآوری حرف می زنند و روشن است که با تامین مالی و ورود نقدینگی از سرمایه گذاران این شرکت ها توانسته اند همسو بارشد بازار سرمایه قدم بردارند و حتی پیش بینی ها از ارائه چشم انداز این شرکت ها نوید سالی پرسود را می دهد؛ سالی که شعار جهش تولید را سرلوحه برنامه خود دارند.
تاثیر بازار سرمایه و تحقق شعار جهش تولید در شالوده برنامه ریزی های دولت و نظام ورود کرده است به طوری که رئیس مجلس شورای اسلامی در صحن علنی مجلس اعلام کرد که می توان در بازار سرمایه از طریق پذیره نویسی، عرضه اولیه، افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، عدم توزیع سود و صرف سهام، صدها پروژه نیمه تمام را فعال کرد و چرخهای تولید کشور را به حرکت درآورد.
از این رو ورود نقدینگی به عنوان عامل اصلی بازار و تعیین کننده عاملیت جهش تولید شرکت ها و بنگاه های بورسی مطرح می شود اما عوامل فرعی که بسیار در این موضوع حائز اهمیت است سهامدار بودن و سهامدار شدن مردم است. در گذشته نرخ بالای سود بانکی مردم را به سمت خود جذب کرده بود و بخش قابل توجهی از مردم ترجیح می دادند از طریق حفظ منابع ریالی خود در بانک ها کسب سود کنند. اما با رونق بازار سرمایه و خروج پول از بانک ها این فرهنگ در بین مردم قوت گرفت که بورس می تواند محل امنی برای سرمایه گذاری باشد و افزایش کدهای بورسی خود گواه این ادعاست. افزایش کدهای بورسی تاکنون به بیش از 15 میلیون کد رسیده است؛ رشدی که درگذشته به هیچ وجه متصور نبود. حال این فرهنگ توانسته است جایگاه خود رادر بین مردم پیدا کند ومردم در بورس و یا صندوق های سرمایه گذاری وارد شوند.
بنابراین با این عاملیت فرهنگ سهامداری می توان به این فرضیه رسید که بسیاری از این سهامداران حقیقی، بازار سرمایه را به عنوان سرمایه گذاری پایدار انتخاب کرده اند و با پذیرش این باور که در طولانی مدت سهامداری خواهند کرد این می تواند دلیلی برای حفط موقعیت مثبت شرکت ها و بنگاه های اقتصادی شود و رسیدن به تحقق شعار جهش تولید.
البته موضوعات مختلفی مانند افزایش بهای انواع ارز در کشور به رونق بورس ایران دامن زده است که این موضوع ناشی از تبعات اقتصاد کشور است اما موضوع اصلی نقدینگی مازاد کشور است که درحال حاضر میل به حضور در بازار سرمایه دارد نه بازار کاذب دلار و این موضوع به نفع شرکت های بورسی خواهد بود.
دانستن همین نکته کافی است که بدانیم رونق بازار سرمایه در جهش تولید بازتاب مثبتی دارد زیرا شرکت ها و بنگاه های تولیدی و خدماتی برای بورسی شدن در صف انتظار نشسته اند و این شرکت ها می دانند از این بازار بیش از تصوراتشان سود خواهند برد سودی که به نفع خود وسهامدارانشان خواهد بود.